“Ysraýyllaryň taryhy ” makalasynda ysraýyllylara Kanun berlen hem bolsa, taryhyň dowamynda buýruklardan daşlaşandyklary aýdylýar ( kitapda/Injilde). Zebur bilen tanyşlyk makalasyndan Dawutdan we Süleýmandan (SallaLlahu Aleýhi We Sellem) soňraky patyşalaryň takwa ata-babalardan gelip çykandyklaryna garamazdan köplenç erbetdigini ýadyňyzda saklaýarsyňyz. Reb Zebur pygamberlerine howp hakda duýduryş bermek üçin wagtal-wagtal iberýärdi.
Ýermeýa – duýduryş pygamberi
Ýermeýa pygamber (SallaLlahu Aleýhi We Sellem) patyşalar döwrüniň ahyrynda, Ysraýylyň günäleri we günäleri gaty uly (pygamberiň ömrüniň ýyllaryna serediň). Öz kitabynda häzirki döwürde giňden ýaýran günäler hakda aýdylýar: zyna, butparazlyk, jadygöýlik, ahlaksyzlyk, duşmançylyk, zorluk, aldaw, garyplary baýlar tarapyndan ekspluatasiýa we ş.m. Ýermeýa öz kitabyny Ysraýylyň günälerini sanap, iki umumy kategoriýa bölmek bilen başlaýar:
Meniň halkym iki erbetlik etdi: Olar meni, janly suw çüwdürimine goýdular we özleri üçin guýular, suw saklap bilmeýän çukurlary kesdiler. (Er. 2:13)
Bu ýerde pygamber günäniň düýp manysyny görkezmek üçin metafora, şekil berýär. Reb (pygamberiň agzy bilen) öz halkyna teşne bolandygyny aýtdy. Suwsuzlykda ýazgarylýan zat ýok – diňe gowy çeşmeden içmeli. Islendik suwsuzlygy doldurýan janly suwuň çeşmesi, olar üçin Hudaýyň özi boldy. Ysraýyl ýanyna gelip, teşnelerini kanagatlandyrmagyň ýerine, suw saklap bilmeýän guýular gazdy. Suwsuzlyk saklanmady. Başga sözler bilen aýdylanda, Ysraýylyň günäleri, Hudaýy ret edip, suwsuzlyklaryny kanagatlandyrmak üçin başga zatlara ýüz tutmagydy. Emma hemmesi biderek – teşne galdy. Günä käsesini içen ysraýyllylar nägile boldular, ýöne indi Reb olar bilen bile däldi. Diňe döwülen suw howdanlary bardy – günä sebäpli, ýüze çykýan kynçylyklar we gaýgylar.
Süleýmanyň hikmeti “döwülen howuzlara” meýlimizi açýar
Süleýman (SallaLlahu Aleýhi We Sellem) suw howdanlarynyň nämedigini öz tejribesinden öwrendi we bu barada gaty gowy gürledi. Men eýýäm “Rebbe boýun bolmak bilen gazanan paýhasym” makalasynda Süleýmanyň paýhasynyň maňa täsir edendigini ýazypdym. Durmuşyny islän zatlarynyň hemmesi bolan adam hökmünde suratlandyrýar, ýöne ýüreginiň teşneligini kanagatlandyrmady. Ine, daş-töweregimizde gaty köp bolan döwülen howuzlardan içmek synanyşyklary hakda şeýle gürleýär.
Men, Wagyz kitaby, Iýerusalimde Ysraýylyň patyşasy boldum; jennetiň astynda edilen zatlaryň hemmesini derňemek we paýhas bilen barlamak üçin ýüregimi berdim … Günüň astynda edilen zatlaryň hemmesini gördüm, iňe, bularyň hemmesi bidereklik we ruhuň aladasy!
Ýüregime şeýle gürledim: Iňe, men Iýerusalimde menden öňkülerden has beýik boldum we paýhas gazandym, ýüregim köp paýhas we bilim gördi. Paýhas we akmaklygy bilmek üçin ýüregimi berdim: Munuň ruhuň aladasydygyny bilýärdim.
Ýüregimde: “Seni gyzykly synap görerin we gowularyndan lezzet alaýyn”diýdim; Emma bu biderek zat! Gülki hakda: “samsyklyk!”, We gülkünç: “näme edýär?” Yüregimde şerap bilen bedenimi lezzet almagy ýüregime düwdüm, ýüregim paýhas bilen ugrukdyrylan bolsa, ynsan ogullaryna näme peýdalydygyny, birnäçe günüň içinde asmanyň astynda näme etmelidigini görýänçäm akmaklyga ýapyşmagy makul bildim.
Men uly işleri etdim : jaý gurdum , üzümçilik ekdim, özüm üçin baglar ýasadym we olara her dürli miweli agaç ekdim; agaç ösdürip ýetişdirýän agaçlary suwarmak üçin özüni suw howdanlary etdi; Özüme hyzmatkär we gyrnak satyn aldym, öýlerim bardy; Iýerusalimde menden öňkülerden has köp sürülerim bardy; özi üçin patyşalardan we sebitlerden kümüş, altyn we şaý-sepler ýygnady; aýdymçylary we zenan aýdymçylary we erkek ogullarynyň lezzetlerini – dürli saz gurallaryny aldy. Iýerusalimde menden öňki adamlardan has baý we baý boldum; paýhasym meniň bilen boldy.
Gözlerim näme islese-de, olary ret etmedim, ýüregime şatlygy gadagan etmedim, sebäbi, ýüregim ähli zähmetime begendi we bu meniň ähli zähmetimiň paýydy. Ellerimiň eden ähli işlerine we olary ýerine ýetirmek üçin çeken zähmetime göz aýladym: iňe, bularyň hemmesi bidereklik we ruhuň aladasy, günüň astynda hiç hili peýdasy ýok! (Wagyz kitaby 1-2)
Süleýmanyň paýhasy we Ýermeýanyň duýduryşlary sen we meniň üçin ýazyldy. Aýratynam, bolçulyk, güýmenje, kino, aýdym-saz we öňki nesilleriň ýok bolan lezzetleri biziň döwrümizde has möhümdir. Häzirki zaman jemgyýeti, bar bolanlaryň arasynda iň baý we iň bilimli. Dünýäni gezýäris, hezil edýäris, öz bagtymyzy döredýäris we iň täze tehnologiýa bilen gurşap alýarys. Ýöne bu dawa-jenjeliň içine girmek we hakykatdanam biziň döwrümiziň hödürleýän ähli zatlaryna: pornografiýa, nikadan daşary gatnaşyklara, neşe serişdelerine, alkogol içgilerine, açgözlige, pul gözlemek, gahar, gabanjaňlyk – bu biziň özümizi kanagatlandyrar diýip umyt edýäris teşne. Kanundan we ähli pygamberlerden günä we zalymlyk edýändigimizi bilýäris, ýöne bu zatlaryň ýüregimiziň suwsuzlygyny kanagatlandyrjakdygyna gizlin umyt edýäris we biz olaryň yzyndan ylgaýarys. Süleýman patyşanyň döwründe Ýermeýanyň we beýleki pygamberleriň döwründe-de şeýle boldy. Edil şol bir zady şu gün görýäris.
Hudaýyň Ýermeýa we Süleýmanyň üsti bilen iberen duýduryşlary bize öz-özümize bir sorag bermäge mejbur edýär.
- Näme üçin bolçulygymyzda depressiýa, öz janyna kast etmek, semizlik, aýrylyşmak, göriplik, gabanjaňlyk, ýigrenç, pornografiýa we endiklerden köp ejir çekýäris?
- Suwsuzlygyňyzy kanagatlandyrmak üçin haýsy suw desgalaryna ýüz tutýarsyňyz? Suw saklap bilýärlermi?
- Süleýman patyşanyň paýhasyna eýe bolarsyňyzmy, şeýle beýik işleri edersiňizmi? Hatda gazananlaryndan kanagatlanmasa-da, has gowy netijä nädip umyt edip bileris?
Günä diňe bir buýruklardan daşlaşmak däl, eýsem başga bir zat. Muňa üns bermeli. Günä suwsuzlygyň alamatydyr. Bu suwsuzlygy özümizde gören badyna paýhas gazandyk. Reb bu duýduryşlaryň hemmesini Zebura goşmakdan hoşal, sebäbi suwsuzlygymyzy bilýär we biziň hem bilmegimizi isleýär. Ol suwsuzlygymyzy doldurar. Muny etmek isleýär. Ol adaty tertipde hereket edip başlaýar – pygamberlik wadasyny aýdýar. Ýermeýanyň üsti bilen. Emma indiki makalada bu barada has giňişleýin maglumat.