Hadija ýa-da Pygamber we onuň söýgüli aýaly Aýşa, şeýle hem Ali we Fatima ýaly hekaýalar ýada düşýär. Filmlerden we edebi eserlerden Romeo we Juliet, Gözellik we haýwan, Aladdinden Ali we asmasmin, belki Zoluşka we Şazada ýaly hekaýalary atlandyryp bileris. Bu hekaýalar gadymy wakalary, pop medeniýetini we romantiki çeper eserleri birleşdirip, ýüregimizi, duýgularymyzy we hyýallarymyzy özüne çekýän hyjuwly söýgi hekaýalaryny döredýär.
Bowazyň arasynda dörän söýgi, ýokardaky hekaýalaryň hemmesine garanyňda has çydamly we asylly bolup çykdy. Mundan başga-da, häzirem köpümiz üçin seresaplylyk sözi bolup biler — Rut bilen Bowazyň ilkinji duşuşygyndan 3000 ýyldan gowrak wagt geçensoň .
Rut we Bowaz hekaýasynda Sur Al-Maun, Ad-Duha, Aş-Şarh we Al-Mumtahanyň keşbi
Rut bilen Bowazyň arasyndaky gatnaşyklar, bu sürelerde tapylan ebedi ýörelgeleriň mysalydyr. Ruta azajyk hoşniýetlilik görkezen Bowaz, Al-Maun süresi bilen duýduryş berlen erbet adamyň tersine (107-nji süre — “Alms”)
Kimdigini bilmek isleseňiz, ýetimi rehimsizlik bilen yzarlaýan, kemsidýän we sütem edýän we garyplary iýmitlendirmäge çagyrmaýan adam (Al-Maun süresi 107: 2-3).
…We adamlara ýagşylyk etmekden we olara kömek etmekden ýüz öwürýärler (Al-Maun süresi 107: 7).
Rutyň ýagdaýy Ad-Duha süresiniň beýanyna gaty meňzeýär (93-nji süre — “Säher”)
7 Daş-töweregiňizdäki sizi kanagatlandyrmaýan ynançlar hakda aljyraňňy we karar bermedimi, sizi göni ýola gönükdirmedimi? 8 Ol sizi garyp, mal-mülk tapyp, size beren zatlary bilen baýlaşdyrmadymy? 9 Biz size şeýle hoşniýetli bolanymyz üçin, ýetimi kemsitmäň, 10 dilegçini gödeklik bilen kowmaň we adamlara Rebbiňiziň rehim-şepagaty hakda wagyz ediň, merhemeti üçin Allaha şükür ediň we adamlara görkeziň (Duha süresi 93: 7-11).
Rutyň gaýynatasy Naominiň başdan geçirmeleri Aş-Şarh süresiniň (94-nji süre —“Açmak”) ýörelgeleriniň aýdyň beýanydyr:
1 Ýüregiňizi göni ýola gönükdirip, oňa ynam döredip, 2-ni goldadyk we arkaňyza agram salýan işiňizi ýeňilleşdirip, arkaňyza agram salýan Yslamy wagyz etmek agyrlygyny ýeňilleşdirdik . 4 Seniň adyňy beýgeldip, iman edenleriň hemmesini adymyzdan soň aýtmaga ruhlandyrdyk. 5 Bu, size beren nygmatlarymyzyň bir bölegidir. Gudratygüýçli Allanyň rahmetine ynamly boluň. Galyberse-de, ýük bilen birlikde uly ýeňillik bolýar! 6 Hakykatdanam, kynçylykdan soň ýeňillik gelýär! (Aş-Şerh süresi 94: 1-6).
Bowazyň imanly migrant Ruty öwrenişi Al-Mumtahana süresiniň mysalydyr
(60-njy süre — “Synag edilen”)
Eý iman edenler! Köp hudaýly ýurtdan göçüp gelen imanly aýallar size gelenlerinde, imanlarynyň dogrudygyny anyklamak üçin synagdan geçiriň. Allatagala olaryň imanynyň yhlasyny iň gowy bilýär. Çyn ýürekden iman edendiklerine göz ýetireniňizden soň, olary biwepalyk eden ärlerine gaýtaryň. Imansyzlar üçin imanly aýallara durmuşa çykmak gadagan, imanly aýallara kapyr bilen durmuş gurmak gadagan. Size göçüp gelen aýallaryna kalym hökmünde beren zatlaryna wepasyz ärlerine gaýdyp geliň. Bu aýallara gelin bahasyny töläniňizden soň durmuşa çyksaňyz, günä ýok. Mekgede galan ýa-da oňa göçüp gelen wepasyz aýallaryňyz bilen nika gatnaşyklaryny saklamaň. Kapyrlardan Mekgä göçüp gelen aýallara gelin bahasy hökmünde beren zatlaryňyzy size gaýtaryp bermegini we (kapyrlaryň) göçüp gelen aýallaryna (Medinä) berilýän gelin bahasyny talap etmegine rugsat beriň. Bu karar – Allanyň siziň araňyzda höküm çykarjak kararydyr. Allah gullarynyň bähbitlerini bilýär we kararynda paýhaslydyr! (Mumtahana süresi 60:10)
Häzirki döwürde Rut we Bowaz
Olaryň gatnaşygy, Allanyň bize hödürleýän mistiki we ruhy söýgüsini hem alamatlandyrýar. Rut bilen Bowazyň kyssasy dürli sosial gatlakdaky adamlaryň arasyndaky söýgi, immigrasiýa durmuşy we häzirki Mende döwrüne mahsus güýçli erkek bilen goragsyz aýalyň arasyndaky gatnaşyklar hakda. Bu gatnaşyklar häzirki döwürde sagdyn durmuş gurmagyň mysaly bolup, gadymy döwürde ýewreýler bilen araplaryň arasyndaky gatnaşyklar barada düşünje berýär. Her niçigem bolsa, Rut bilen Bowazyň söýgi hekaýasyny okamaga mynasyp.
Injilde/al-Kitabda Rut kitabynda ýazylypdyr we bary-ýogy 2400 sözden ybaratdyr. Bu üýtgeşik hekaýany şu ýerden okap bilersiňiz . Wakalar miladydan öňki 1150-nji ýyldan başlaýar, bu bolsa ähli ýazylan söýgi hekaýalarynyň iň gadymysydyr. Birnäçe çeper filmiň esasyny düzdi.
Bowazyň hekaýasyna esaslanan film
Rutyň söýgi hekaýasy
Nagomy adamsy (ikisem ýewreý) we iki ogly bilen guraklykdan gaçyp, Ysraýyly terk edip, daşary ýurtda — Mowabyň (häzirki Iordaniýa) ekin meýdanlarynda mesgen tutdy. Ogullar ýerli aýallara durmuşa çykýarlar; ýöne tiz wagtdan maşgaladaky erkekleriň hemmesi wagtyndan öň aradan çykdy, Nagomy iki gelni bilen ýeke goýdy. Nagomy dogduk mekany Ysraýyla gaýdyp barmak kararyna geldi we gelinleriniň biri Rut onuň yzyna düşdi. Uzak wagtlap ýok Nagomy Beýtullahamda Mowabyň (milleti boýunça bir arap) ekinlerinden ýaş we goragsyz migrant Rut bilen gutarýar.
Bowazyň duşuşygy
Girdeji çeşmesi bolmansoň, Rut ýerli daýhanlar tarapyndan hasyl ýygnalandan soň gallany ýygnamak üçin meýdana çykýar. Musanyň şerigat kanuny (SallaLlahu Aleýhi we Sellem) garyp ilat barada alada edip, ýygnananlara garyp daýhanlar özleri üçin çörek tygşytlamaklary üçin samanda az mukdarda gallany goýmagy buýurdy. Tötänlik ýaly görünýän Rut baý ýer eýesi Bowazyň meýdanyna girýär. Ol ot iýýänleriň galdyran dänelerini nädip yhlas bilen gözleýändigini görýär we samanda adatdakysyndan has az däne goýmagy buýurýar. Munuň bilen Boaz, Al-Maun süresinden erbet adamyň ters aýratynlyklaryny görkezýär we Rut Ad-Duha süresindäki ýaly zerurlyklaryny tapýar.
Bowazyň duşuşygy köp sanly sungat eserinde şekillendirilýär
Ýeterlik däne ýygnap bilýän Rut, Bowazyň ekin meýdanlaryna her gün gelýär. Bowaz ony ganatynyň aşagyna alýar we Rutyň işçileriniň göwnüne degmeýändigine göz ýetirýär. Rut bilen Bowaz biri-birine gyzyklanma bildirýärler, ýöne ýaşynyň, sosial ýagdaýynyň we milletiniň tapawudy sebäpli hiç kim ilkinji ädimini ätmeýär. Soňra Nagomy gabat gelýär we Rut hasyl baýramyndan soň agşam Bowazyň ýanynda ýatmaga çagyrýar. Bowaz muny teklip hökmünde kabul etdi we Ruty özüne durmuşa çykarmak kararyna geldi.
Halas ediji
Şeýle-de bolsa, ýagdaý olaryň arasyndaky söýginiň çyrasyndan has köp bulaşyk. Nagomy Bowaz bilen, Rutyň gelni bolany üçin, Bowaz bilen Rut hem nikalaşýarlar. Bowaz ony aýaly hökmünde “garyndaş-halas ediji” hökmünde kabul etmeli; Musanyň Kanunyna görä, bu onuň ilkinji adamsynyň (Nagominiň ogly) adyndan “öýlenjekdigini” we oňa ideg etjekdigini aňladýar. Munuň özi Nagominiň maşgala meýdanlaryny satyn almak baradaky borçnamany öz içine alýar we Bowazyň maddy çykdajylaryny öz içine alýar. Ýöne bu nikalaşmak üçin iň uly päsgelçilik däl, sebäbi Nagominiň meýdanlaryny satyn almaga ilkinji hukugy bolan başga bir ýakyn garyndaşy bar (we şoňa görä Rut bilen durmuş gur). Şonuň üçin Rut bilen Bowazyň nikasynyň boljakdygy ýa-da bolmajakdygy başga bir adam tarapyndan çözülmelidi. Şäher ýaşulularynyň köpçülikleýin ýygnagynda nobatdaky ilkinji adam öýlenmek hukugyndan ýüz öwürdi, sebäbi bu onuň emlägine howp salýar. Indi Bowazyň Rut bilen durmuş gurmagyna päsgel berýän zat ýokdy. Nagomi köp ýyllyk betbagtçylykdan soň, Aş-Şarh süresiniň aýdyşy ýaly rahatlyk tapýar.
Bowazyň mirasy
Nikalarynda Obed ogly dünýä indi, ol Dawudyň atasy boldy. Dawuda “Masih” maşgalasyndan geljekdigi çak edilipdi. Soňraky welilikler hem ýerine ýetirildi we ahyrynda Isa al-Mesih (SallaLlahu Aleýhi we Sellem) Rut bilen Bowazyň ilkinji duşuşygy bolan şäher Beýtullahamda dünýä indi. Olaryň nikasy we neberesi dünýä inmegi häzirki zaman hronologiýasynyň we Ro Christmasdes iki baýramynyň esasyny düzýän nesli açdy. Bu 3000 ýyl ozal kiçi obada ýüze çykan romantik gatnaşyklaryň erbet netijesi däl.
Söýginiň has uly ölçeginiň şekili
Baý we kuwwatly Bowazyň garyp daşary ýurtly Ruta eden terbiýesi we hormaty häzirki Mende döwründe giňden ýaýran zorluk we ekspluatasiýa bilen tapawutlanýar. Olaryň başlan gan liniýasynyň taryhy täsirini her gezek senenama senesine seredenimizde we bu söýgi hekaýasyny dowamly miras bilen üpjün edenimizde yzarlap bolýar. Iň esasy zat, Rut bilen Bowazyň kyssasy bize hödürlenýän has uly söýginiň özenidir.
Injiliň/al-Kitabyň biziň hakda gürleýşi Rutyň hekaýasyna meňzeýär:
Ony ýere ekerin we rehimdar birine rehim ederin, halkymyza: “Sen meniň halkym” diýmerin, ýöne olar: “Sen meniň Hudaýym!” diýerler (Hoşeýa 2:23).
Köne Ähtiň pygamberi Hoşeýa (miladydan öňki 750-nji ýyl) Allah/Hudaýyň bize berýän söýgüsini suratlandyrmak üçin bozulan nikasynda barlyşyk meňzeşligini ulandy. Bowazdan duýdansyz söýgi tapan daşarky Rut ýaly, Reb hatda özüni mynasyp däl hasaplaýanlaram öz söýgüsi bilen gujaklaşmaga çalyşýar. Injil/Täze Ähtde aýdylýar (Rimliler 9:25).
Söýgüsi nähili ýüze çykýar? Rut bilen Bowazyň neslinden bolan Isa al-Mesih, Bowazyň Rut üçin öwrülen ganyny halas ediji. Isa adamzadyň günäsini haçda haça çüýlenmek arkaly öz gany bilen Allanyň öňünde töledi, şonuň üçinem ol şol.
Ushli erbetliklerden halas etmek we özi üçin ýagşy amallara yhlasly aýratyn bir halky arassalamak üçin Özüni Özüne berdi (Titus 2:14).
Bowazyň Rutyň boşadylmagy üçin töleg tölän garyndaşy bolşy ýaly, Isa hem biziň üçin ömrüniň bahasyny tölän halasgärimizdir.
Nika gurmak üçin nusga
Bowazyň (we soňra Isa al-Mesihiň ) gelnini tölemek üçin bahasyny tölemegi häzirki zaman dünýäsinde berk nika gurmak üçin mysal bolup biler. Injil/al-Kitab nikanyň döremegi barada aşakdakylary aýdýar:
… 21 Hudaýdan gorkup, birek-birege boýun bolmak. 22 Aýallar, ärleriňize Reb ýaly tabyn boluň, 23 çünki Mesih ýygnagyň başlygy bolşy ýaly, bedeniň Halasgäri bolşy ýaly, är hem aýalyň başydyr.
24 Ýöne ýygnak Mesihe boýun bolşy ýaly, aýallar hem hemme zatda ärlerine boýun bolýarlar. 25 Ärler Mesihiň ýygnagy söýşi we özi üçin özüni berşi ýaly, aýallaryňyzy-da söýüň, 26 sözüni suw bilen arassalap, mukaddes etmek üçin;
27 Ony şöhratly ýygnak hökmünde görkezmek, tegmili, gyrmyzy ýa-da şuňa meňzeş başga bir zat ýok, ýöne mukaddes we aýypsyz bolmagy üçin. 28 Ärler aýallaryny bedenleri ýaly söýmelidirler, aýalyny söýýän özüni söýýär.
29 Çünki hiç kim öz tenini ýigrenmedi, Rebbiň ýygnagy edişi ýaly, ony iýmitlendirýär we gyzdyrýar, 30 sebäbi biz onuň bedeniniň, teniniň we süňkleriniň agzalarydyrys. 31 Şonuň üçin erkek kakasyny we ejesini taşlap, aýalyna ýapyşar we ikisi bir ten bolar.
32 Bu syr gaty uludyr. Men Mesih we ýygnak hakda aýdýaryn. 33 Şonuň üçin her biriňiz aýalyny özüni söýşi ýaly söýsin; ýöne aýaly adamsyndan gorksyn (Efesliler 5: 21-33).
Bowaz bilen Rut birek-birege bolan söýgi we hormat esasynda nädip durmuş gurupdylar, Isanyň ybadathana nädip ideg edendigi, äriniň aýalyna bolan gurban söýgüsiniň mysaly we şonuň üçin bu gymmatlyklar boýunça häzirki zaman nikasyny gurmagyň nusgasydyr.
Toý çakylygy
Gowy söýgi hekaýalarynda bolşy ýaly, Injil/al-Kitab hem toý bilen tamamlanýar. Bowazyň tölegi Rut bilen durmuş gurmagyna ýol açan ýaly, Isa al-Mesihiň (SallaLlahu Aleýhi we Sellem) tölän bahasy biziň nikamyza ýol açdy. Bu toý göçme manyda däl, hakyky we çakylygy alanlara “Mesihiň gelni” diýilýär. Injil şeýle diýýär:
Geliň begeneliň we şatlanalyň; Çünki Guzynyň nikasy geldi, aýaly bolsa özüni taýynlady (Ylham 19: 7).
Isanyň biziň üçin tölegini kabul edenleriň hemmesi onuň “gelni” bolýar. Bu jennet bileleşigi biziň her birimiz üçin elýeterlidir. Injil hersine çakylyk bilen ýapylýar:
Ruh we gelin bolsa: Gel! Kim eşitse, gelsin diýsin! Suwsan, gelsin, isleýän bolsa durmuşyň suwuny erkin alsyn (Ylham 22:17).
Bowazyň söýgüsi şu güne çenli dowam edip gelýän gatnaşyklaryň mysalydyr. Bizi söýýän Allah bilen jennet birleşigi hakda düşünje berýär. Gelin ýaly, Onuň teklibini kabul edenlere öýlener. Adaty manyda bolşy ýaly, nika teklibi kabul edilmezden ozal göz öňünde tutulmalydyr. Adam ata pygamberiň kyssasynda Allanyň meýilnamasyny ilkinji gezek ýatlamakdan başlaň, Ybraýym pygamberiň bu meýilnamany nädip öňünden görendigini, Musa pygamberiň/Musa Halasgäriň halas bolmagymyz üçin nädip tölejekdigini we gelmeginiň şu wagta çenli nähili öňünden görülendigini öwreniň. Munuň hakykatdanam Allanyň/Taňrynyň niýetidigine ynanyp bileris.