Geçen makalamyzda , hakyky pygamberleri tanamak üçin – geljegi habarlarynyň bir bölegi hökmünde çaklamak üçin Hudaýyň beren ölçeglerini gördük. Musa pygamberiň (Sallallahu Aleýhi We Sellem) özi bu düzgüni görkezdi – ysraýyllylaryň geljegi barada çaklamalar – eger-de habary Hudaýdan gelen bolsa, hakykata laýyk bolmalydy. Bu çaklamalar, ysraýyllylara geljek näletler we bereketlerdi. Bereketleriň we näletleriň doly tekstini şu ýerden okap bilersiňiz. Esasy nokatlar aşakda görkezilýär.
Musanyň patasy (Sallallahu Aleýhi We Sellem)
Musa pygamber (Sallallahu Aleýhi We Sellem) ýewreýler buýruklara boýun bolsalar aljak ajaýyp nygmatlaryny suratlandyrmakdan başlady. Bu nygmatlar, patany tanamaklary üçin beýleki halklaryň öňünde bolar. Yazylyşy ýaly
Ýer ýüzündäki ähli halklar siziň Reb tarapyndan saýlanandygyňyzy görerler we olar sizden gorkarlar. (Kanun taglymaty 28:10)
Emma buýruklary ýerine ýetirmeseler, bereketiň tersine nälet alarlar. Gargyşlar bereketleri aýna eder. Bu näletleri töwerekdäki halklar hem görerler:
… Rebbiň sizi elten ähli halklarynyň arasynda olar üçin gorky bolarsyňyz, dile düşüp, gülki bolarsyňyz. (Kanun taglymaty 28:37)
Ysraýyllaryň özleri üçin nälet bolar
… Bu külpetler siziň we nesilleriňiziň arasynda başga halklar üçin hemişelik alamat we mugjyza bolsun. (Kanun taglymaty 28:46)
Hudaý näletleriň iň erbet böleginiň beýleki halklardan geljekdigini duýdurdy:
Reb uzak ýerden, ýeriň aňrujundan size olaryň diline düşünmeýän bir halkyňyzy getirer. Bu halk sizi bürgüt kimin ýuwudar. Şol ýüzi hyrsyz halk ýaşy-garryny sylamaz, rehim-şepagat etmez. Siz ýok bolup gidýänçäňiz, olar mal-garalaryňyzy, ýeriňiziň halysyny iýerler. Siz heläk bolýançaňyz, siziň ne dänäniz, ne ýagyňyz galar. Olar Hudaýyňyz Rebbiň size beren ýerine gelip, siziň bil baglan ähli beýik we berk diwarly galalaryňyzy gabawa salarlar. (Kanun taglymaty 28: 49-52)
Wakalar erbetden hasam erbetleşer:
… we eýe boljak ýeriňizden kowularsyňyz. Reb [Hudaýyňyz] sizi ýeriň ujundan ýeriň ujuna çenli ähli halklaryň arasynda dargadar … Ýöne bu halklaryň arasynda-da dynç almarsyňyz, aýagyňyz üçin dynç ýer bolmaz we Reb saňa titreýän ýürek berer, gözleriň eräp, kalbyňy ýitirer . (Kanun taglymaty 28: 63-65)
Bu bereketler we näletler Bileleşik (şertnama) bilen döredildi
Bu gün Hudaýyňyz Rebbiň siziň bilen baglaşýan ähtine ant içip gireşersiňiz. Çünki Ol size we ata-babalaryňyz Ybraýyma, Yshaga we Ýakuba söz berşi ýaly, bu gün Ol sizi Öz halky edip alar we Hudaýynyz bolar. Hudaýymyz Reb bu gün biziň ýanymyzda – Öz huzurynda duranlar bilen däl-de, eýsem bolmadyklar bilenem wada edip äht baglaşýar. (Kanun taglymaty 29: 12-15)
Başgaça aýdylanda, bu äht çagalar üçin, ýagny geljek nesiller üçin hökmany bolar. Aslynda, bu şertnama geljek nesiller üçin – ysraýyllylar we daşary ýurtlular üçin niýetlenipdi.
Bu Kanun kitabynda ýazylan ähtiň ähli näletleri boyunça, olar betbagtçylyga duçar bolar ýaly, Reb olary Ysraýylyň ähli tireleriniň arasyndan aýratyn goýar. Sizden soňky nesiller, siziň çagalaryňyz, şeýle hem ýurtdan geljek kesekiler bu ýurtda bolýan weýrançylyklary, siziň üstüňizden Rebbiň lagnat inderişini görüp: Kükürt! Duz! Tutuş ýurt ýanýar!… Ähli milletler: ‘’Reb bu ýurdy näme üçin beýle etdikä? Bu gahar-gazabyň sebäbi nämekä?’’ diyşip geň galarlar. Olar şeýle netijä gelerler: “Munuň sebäbi şudur: ysraýyllar özlerini Müşürden çykaryp getiren ata-babalarynyň Hudaýy Reb bilen baglaşan ähtini ret etdiler. … Şonuň üçin hem Rebbiň bu ýurda gahary gelip, bu kitapda ýazylan ähli näletleri bu ýurduň üstünden ýagdyrdy. (Kanun taglymaty 29: 21-27)
Musanyň bereketleri we näletleri ýerine ýetirildimi?
Wada berlen bereketler ajaýypdy, ýöne haýbat atýan näletler rehimsizdi. Şeýle-de bolsa, berip biljek iň möhüm soragymyz: “Olarda beýan edilen wakalar boldumy?” Muňa jogap bermek bilen, Musanyň (SallaLlahu Aleýhi We Sellem) hakyky pygamberdigini ýa-da ýokdugyny göreris we şu gün durmuşymyz üçin maslahat alarys.
Jogap biziň elimizde. Köne Äht köp bölegi Al-Kitab Ysraýyllaryň taryhynyň ýazgysy bolup, nämäniň bolup geçendigini görüp bileris. Mundan başga-da, diňe Köne Äht däl, Iosifus ýaly ýewreý taryhçylaryndan, Publius Kornelius Tasitus ýaly grek-rim taryhçylaryndan ýazgylarymyz bar we köp arheologiki ýerleri tapdyk. Bu çeşmeleriň hemmesi gabat gelýär we ysraýyllylaryň taryhyny yzygiderli suratlandyrýar. Bu biziň üçin başga bir alamat. Ynha, Ysraýyllaryň taryhyna gysgaçasy olaryň taryhynda bolup geçen zatlary has gowy görmäge kömek etjek grafikler bar.
Bu hekaýadan näme görýäris? Hawa, aslynda Musanyň näletleri, edil özleri ýaly elhenç ýerine ýetirildi we müňlerçe ýyl mundan ozal beýan edişi ýaly – bu zatlar bolmazdan ozal (bu çaklamalaryň ozal bolanyndan soň beýan edilmändigini ýadyňyzdan çykarmaň).
Emma Musanyň näleti ol ýerde gutarmady. Dowam etdi. Ýöne Musa (SallaLlahu Aleýhi We Sellem) bu näletleri gutardy.
Bu sözleriň hemmesi saňa gelende, öňümde goýan bereketim we näletim, sen olary Hudaýyň Rebbiň dargatjak ähli halklarynyň arasynda ýüregiňe alarsyň we sen Rebbiň Rebbe ýüz tutarsyň; Hudaý we Onuň sesine gulak as, şu gün buýruşym ýaly, sen we ogullaryň, bütin ýüregiň we bütin janyň bilen, ─ şonda Hudaýyňyz Reb ýesirleriňizi yzyna getirer we size rehim eder we sizi ýene ýygnaýar Hudaýyňyz Reb sizi dargatjak ähli halklar. [Asmanyň ujundan] asmanyň ujuna dargasaňyzam we ol ýerden Hudaýyňyz Reb sizi ýygnar we ol ýerden sizi alyp barar we şol ýerden Hudaýyňyz Reb getirer. Ata-babalaryňyzyň höküm süren ýurduna girersiňiz, ony mülk hökmünde alarsyňyz we size ýagşylyk eder we ata-babalaryňyzdan köp köpelder. (Kanun taglymaty 30: 1-5)
Soragy bermek (ýene) tebigy zat: şeýle boldumy? Hekaýasynyň dowamyny görmek üçin şu ýere basyň .
soňy – Zebura garaşmak
Töwrat bu bereketler we näletler bilen tamamlanýar. Musa pygamber (SallaLlahu Aleýhi We Sellem) gutarandan gysga wagt soň aradan çykdy. Soňra Ysraýyllar Musanyň mirasdüşeri usha uşa bin Nun bilen ýurda girýärler. Ysraýyllaryň taryhynda düşündirilişi ýaly, beýik patyşa Dawut häkimiýet başyna gelýänçä, ol ýerde Patyşasyz we paýtagtyz ýaşapdyrlar. Gurhanyň Zebur diýip aýdýan Köne Äht täze bölümini başlady. Zebura düşünmelidiris, sebäbi Töwratda başlanan alamatlary dowam etdirýär – we Injil düşünmäge kömek eder. Soň bolsa Gurhan we Isa al-Masihiň Dawut (SallaLlahu Aleýhi We Sellem) we Zebur hakda nähili gürleýändigini görýäris.