“Alaq” süresinde (96-njy süre – “Geýim”), Allanyň bize ozal bilmeýän täze zatlarymyzy aýan edýändigi aýdylýar.
Yazuw taýagy bilen öwretdi – adama bilmeýän zadyny öwretdi.
(Alaq süresi 96: 4-5)
“Ar-Rum” süresinde (30-njy aýat – “Rimliler”), Allanyň bize pygamberleriň agzy bilen gürleşýändigi, hakyky ybadat arkaly ýalňyşlarymyzy bilmegimiz düşündirilýär.
Olara şärik hökmünde gatnaşýanlary hakda aýdyp berjek subutnama iberdikmi?
(Rum süresi 30:35)
Pygamberler, pikirlerimizi, sözlerimizi we amallarymyzy ýalňyş düşünjelerimizi we ýalňyşlarymyzy bize aýan edenlerinde, Hudaý tarapyndan berlen ygtyýar bilen gürleşdiler. Isa al-Masih (SallaLlahu Aleýhi We Sellem) hakyky mugallymdy we pikirlerimizdäki islendik ýalňyşlygy ret etmek üçin ýüregimiziň pikirlerini ýazgardy we ygtyýar bilen gürledi. Aşakdakylara üns bereliň. Isa bize güýç alamaty – bejeriş gudratlary bilen geldi .
Şeýtanyň (Iblis) synagyna çydap, Isa pygamberlik gullugyna başlady. Injilde iň uzyn öwredişi Dagdaky wagyz diýilýär. Dagdaky wagzyň doly teksti şu ýerde okap bilersiňiz . Aşakda bu hutbanyň esasy nokatlary bar, soň bolsa Isa al-Masihiň sözleri bilen Musa pygamberiň Töwratdaky çaklamalarynyň arasyndaky baglanyşyk barada gürleşeris.
Isa al-Masih (SallaLlahu Aleýhi We Sellem) şeýle öwretdi:
21 Gadymylaryň näme diýendigini eşitdiňiz: Öldürmäň, kim öldürse höküm ediler.
22 Yöne size diýýärin, doganyna biderek gahar edenleriň hemmesi höküm ediler; kim doganyna: “rak” diýse, Sinedriona tabyn bolar; kim “akmak” diýse, dowzah oduna duçar bolar.
23 Şonuň üçin sowgadyňyzy gurbanlyk sypasyna getirip, doganyňyzyň size garşy bir zadynyň bardygyny ýadyňyzdan çykarsaňyz, 24 sowgadyňyzy gurbanlyk sypasynyň öňünde goýuň we gidiň, ilki doganyňyz bilen ýaraşyň, soň gelip sowgadyňyzy hödürläň.
25 Garşydaşyňyz bilen ýolda ýaraşyk baglaşyň, garşydaşyňyz sizi kazy tabşyrmaz, kazy sizi hyzmatkäre tabşyrar we türmä taşlar; 26 Size dogrusyny aýdýaryn, iň soňky teňňäni töleýänçäňiz ol ýerden çykmarsyňyz.
Zyna hakda
27 Gadymylaryň: Zyna etme diýýänlerini eşitdiň.
28 yöne saňa aýdýaryn, bir aýala höwes bilen seredýänleriň hemmesi eýýäm ýüreginde zyna etdi.
29 Eger sag gözüň seni kemsidýän bolsa, çykaryň we özüňizden taşlaň, çünki agzalaryňyzyň biriniň heläk bolmagy, tutuş bedeniňizi dowzaha taşlamazlygy has gowudyr.
otuz Sag eliňiz sizi kemsidýän bolsa, ony kesiň we özüňizden taşlaň, sebäbi agzalaryňyzyň biriniň heläk bolmagy, tutuş bedeniňizi dowzaha taşlamazlygy has gowudyr.
Aýralyk hakda
31 Şeýle hem, bir erkek aýaly bilen aýrylyşsa, oňa aýrylyşmak hakyny bersin diýilýär.
32 Emma size diýýärin, zyna günäsinden başga aýaly bilen aýrylyşýan adam oňa zyna etmäge pursat berýär; Kim aýrylyşan aýala öýlense, zyna eder.
Kasam hakda
33 Şeýle hem, gadymy adamlar hakda aýdylanlary eşitdiňiz: Kasamyňyzy bozmaň, Rebbiň öňünde beren kasamlaryňyzy ýerine ýetiriň.
34 yöne size diýýärin, asla ant içmäň, ne gök bilen, ne-de Hudaýyň tagtydyr. 35 ne-de ýer, çünki bu onuň aýak astydyr. Ýa-da Iýerusalim, sebäbi bu beýik Patyşanyň şäheridir; 36 Kelläňiz bilen ant içmäň, sebäbi ýekeje saçyňyzy ak ýa-da gara edip bilmersiňiz.
37 yöne sözüňiz hawa, hawa bolsun; ýok Ýok; Ondan beter zat şeýtandan.
Ar alyş hakda
38 Aýdylanlary eşitdiň: göz üçin göz, diş üçin diş.
39 yöne size diýýärin, ýamanlyga garşy durmaň. Yöne kim sag ýaňagyňa ursa, beýlekisine-de ýüz tut;
40 Kim seni kazyýete bermek we köýnegiňi almak islese, eşigiňi hem ber.
41 Kim seni özi bilen bir ýaryşa gitmäge mejbur etse, onuň bilen iki ylga.
42 Soraýan adama ber, senden karz almak isleýän adamdan ýüz öwürme.
44 yöne size diýýärin, duşmanlaryňyzy söýüň, sizi näletleýänlere ak pata beriň, sizi ýigrenýänlere ýagşylyk ediň we sizi äsgermezlik edýän we yzarlaýanlar üçin doga ediň,
45 Goý, Gökdäki Ataňyzyň ogullary boluň, çünki Günüň ýamanlyga we ýagşylyga çykmagyna sebäp bolýar, dogruçyllara we adalatsyzlara ýagyş ýagdyrýar.
46 Sebäbi seni söýýänleri söýýän bolsaň, nähili sylag alarsyň? Salgytçylar beýle edenokmy?
47 Diňe doganlaryňyza salam berseňiz, haýsy aýratyn iş edýärsiňiz? Butparazlar muny edenokmy?
48 Şonuň üçin gökdäki Ataňyz kämil bolşy ýaly kämil boluň. (Matta 5: 21-48)
Masih we Dagdaky wagyz
Masih (SallaLlahu Aleýhi We Sellem) şeýle taglymatlarynyň köpüsine şeýle başlady: “Gadymylaryň aýdanlaryny eşitdiň …”, “dine size aýdýaryn…”Ilki Töwratdan sitat getirýär, soň bolsa ýüregiň niýetlerini, pikirlerini we sözlerini görkezip, asyl buýrugyň manysyny giňeldýär. Isa al-Masih Musa pygamberiň (SallaLlahu Aleýhi We Sellem) iberen tabşyryklarynyň takyk tekstini aldy we olary ýerine ýetirmegi hasam kynlaşdyrdy!
Töwratyň buýruklaryny düşündirmegiň adaty bolmadyk usulyna üns beriň. Öz adyny aýdýar! Öz güýji bilen. “Yöne saňa aýdýaryn …” we buýrugyň çuň manysyny düşündirýär. Bu onuň öwredişiniň alamaty. Injil wagyzdan soň aýdýar
…Adamlar Onuň öwredişine haýran galdylar, çünki Ol olara kanunçylar we fariseýler ýaly däl-de, eýsem ygtyýarlydygyny öwretdi. (Matta 7: 28-29)
Hakykatdanam, Isa al-Masih (SallaLlahu Aleýhi We Sellem) uly güýç berlen adam hökmünde öwredildi. Pygamberleriň köpüsi diňe Allanyň sözlerini aýdýardy. Isa başgaça öwretdi. Muny etmäge hukugy barmydy? Masih, ýadymyzda bolsa, geljekki guluň Zeburda uly güýç beriljek ady. “Masih” adynyň ilkinji gezek eşidilen Zeburyň ikinji mezmurynda Allah Masihe şeýle ýüzlendi:
Menden sora, men saňa milletleriňi, ýeriň ujuny bolsa eýeçiligiň üçin bererin.
(Zebur 2: 8)
Mesih ýeriň ujuna çenli halklara uly güýç berildi. Şeýlelik bilen, Mesih Isa gürläninde gürlemäge doly hukugy bardy.
Pygamber we dagdaky wagyz
ýerde eýýäm belläp geçişimiz ýaly, Töwratda Musa (SallaLlahu Aleýhi We Sellem) hemmelerden tapawutly öwredýän beýik pygamberiň geljekdigini çaklapdy. Ine, Musanyň aýdanlary:
Men (Allah) olar üçin seniň ýaly pygamber doganlaryny ösdürerin, sözlerimi Onuň agzyna goýaryn, Ol maňa näme buýursa, şolara gürlär; ýöne kim pygamberiň meniň adymdan aýtjak sözlerime gulak asmasa, men oňa jeza bererin…
(Ikinji Kanun 18: 18-19)
Musanyň ýokardan ygtyýarlyk berjek ýörite pygamber hakda aýdan weliligine görä, Mesihiň täsin güýçlerini ulanyp, adaty bolmadyk usul bilen öwretdi. Isa bir wagtyň özünde Mesih hem pygamberdi.
Dagdaky wagyz we biz
Eger siz düşünmek üçin Dagdaky wagzy okan bolsaniz, belki aljyraňňy bolarsynyz. Yürek we çuňňur niýetler baradaky buýruklary nädip ýerine ýetirip bolar? Näme üçin Isa bu wagzy asla wagyz etmedi? Bu soragyň jogabyny Işaýanyň soňky sözünde taparys.
Şonuň üçin gökdäki Ataňyz kämildir. (Matta 5:48)
Bu maslahat däl-de, buýrukdygyna üns beriň. Ol bizden kämillik talap edýär! Haýsy esasda? Hudaýyň özi kämildir we jennetde onuň bilen bile bolmak islesek, kämillik hem bolmaly. Köplenç ýagşy amallarymyz erbet işlerimizden köp bolsa, bu ýeterlikdir diýip pikir edýäris. Yöne şeýle bolan bolsa, Alla hakykatdanam jennete giren bolsa, onda bu topragy ýok edişimiz ýaly günälerimiz bilen ýok ederdik. Höwes, açgözlük, gahar we beýleki günäler durmuşymyzy ýok edýär. Höwes, açgözlük we gahar-gazapda galyp, jennete gitsek, jennet ähli betbagtçylyklar bilen çalt ýeriň meňzeşligine öwrüler.
Hakykatdanam, Isanyň öwredişleriniň köpüsi daşarky däp-dessurlara däl-de, ýüregiň niýetlerine gönükdirilendir. Ine, Isanyň içki islegler hakda aýdýan başga bir bölümi:
Mundan başga-da (Isa) aýtdy: Adamdan çykýan zat adamy haramlaýar. Sebäbi ynsan ýüreginden, erbet pikirlerden, zynalardan, zynalardan, ganhorluklardan, ogurlyklardan, açgözlükden, erbetlikden, aldawdan, ahlaksyzlykdan, erbet göz, dil ýetirmek, buýsanç, akmaklyk bilen meşgullan – bu erbetlikleriň hemmesi içinden gelip, adamy haramlaýar. (Markus 7: 20-23)
Yüregiň arassalygy örän möhümdir – ol gökdäki kämillik derejesini görkezýär. Allatagala diňe kämilligi jennetine kabul edýär. Elbetde, teoriýa boýunça bularyň hemmesi gaty gowy ýaly, ýöne derrew bir mesele ýüze çykýar. Kämillikden uzakda bolsak, jennete nädip baryp bileris? Kämil däl diýen pikir ruhdan düşmäge sebäp bolýar.
Emma Allah kämilligi talap edýär! “Beter derejede gowy” bolup biljekdigimiz baradaky umydymyzy ýitirenimizde, öz işimize bil baglamagy bes edýäris we “ruhy taýdan garyp” bolýarys. Meşhur hutbasynyň başynda Isa al-Masih:
Ruhy garyplar bagtlydyr, çünki Gögüň Patyşalygy olaryňkydyr. (Matta 5: 3)
Paýhasyň başlangyjy – bu taglymaty bize degişli däl ýaly ret etmek däl. Bu siz we biz hakda! Allanyň standarty kämillikdir . Bu ülňülere düşünip, haýsydyr bir ýol bilen gazanyp bilmejekdigimize göz ýetirip, göni ýola çykýarys. Biriniň güýçsüzdigini bilmek, göni ýoluň girelgesidir. Galyberse-de, indi kömegi kabul etmäge taýyn – gazanjymyza bolan ähli umydymyzy taşladyk.