62-nji süre (“Duşuşyk”, “Juma” — “Al-Juma”) anna güni musulmanlar üçin doga güni diýilýär. Ýöne ilki bilen 62-nji süre bize garşy çykýar we Isa pygamber muny Mesih gullugynda kabul edýär. Emma Juma süresi anna güni doga güni diýip yglan etmezden ozal şeýle diýýär:
“Aýt: “Eý, ýahudy dinine uýýanlar! Adamlaryň arasynda diňe Allanyň razydygyny pikir edýän bolsaňyz, hakykaty aýtsaňyz özüňize ölüm arzuw ediň .
62 “Al-Juma” süresi 6-7
Emma elleriniň taýýarlan zatlary sebäpli hiç haçan islemezler. Allatagala erbetlerden habarlydyr. ”Al-Juma” süresiniň bu aýatlarynda ölümden gorkmasak, Allanyň hakyky dostlarydygymyz aýdylýar. Biz ölümden gaçýarys, sebäbi ýeterlik gowy işler edendigimize ynanmaýarys. Hepdäniň altynjy güni anna güni ýewreý Isa al-Mesih diňe şeýle synagdan geçdi. Ol gününi doga bilen başlady. Injil:
Isa Petrusy, Zebedeýiň ogullary Ýakup bilen Ýohannany ýanyna aldy. Ol tukatlanyp, gaýgylanmaga başlady. Isa olara: ”Meniň janym öler ýaly tukat. Siz bu ýerde galyň weoýa boluň” diýdi. Isa biraz öňe ýöredi-de, ýere ýüzin düşüp: “Eý, Atam! Mwmkin bolsa, bu hasrat käsesini Menden sowa geçsin, ýöne Meniň islegim däl, Seniň islegiň ).
amala açsyn! diýip, dileg etdi (Matta 26: 37-39
Bu anna güni bolan wakalary seljermezden ozal, Işaýanyň dogasyndan öň nämä göz aýlalyň. Kasam eden duşmanymyz Şeýtan Isa (SallaLlahu Aleýhi we Sellem) dönüklik etmek üçin Höwes hepdeliginiň bäşinji güni Ýahuda girdi. Ertesi, altynjy gün pygamber we onuň yzyna eýerijiler (şägirt diýilýär) Rebbiň agşamlyk naharyna gatnaşmak üçin ýygnandylar. Nahar iýip otyrkalar, Isa öz yzyna eýerijilere birek-biregi nädip söýmelidigimizi we Taňrynyň bize bolan söýgüsiniň nähili uludygyny öwretdi. Bu ýerde gürrüň berilýär. Soňra ähli imanlylar üçin doga etdi — şu ýere serediň.
Isanyň juma namazyndan soň şeýle boldy:
Isa bagda tussag edildi
Bu zatlary aýdyp bolansoň, Isa şägirtleri bilen Kidron deresinden geçip, ol ýerdäk zeýtun bagyna girdi. Şägirtleri bilen Isa şol ýerde ýygy-ýygydan duşuşup durýardy. Şoňa görä, Oňa haýynlyk eden Ýudas hem ol ýeri bilýärdi. Ol Rim esgerleriň bir bölümi bilen birlikde ýolbaşçy ruhanylaryň we fariseýleriň iberen garawullaryny alyp geldi. Olaryň elleri çyraly, panusly we ok-ýaraglydy. Isa Öz başyna düşjek ähli zady bilýärdi. Şonuň üçinem öňe çykyp, olardan: “Kimi gözleýärsiniz?” diýip sorady. Olar Oňa: “Nasyraly Isany” diýip jogap berdiler. Isa olara: “Şol Mendirin” diýdi. Oňa haýynlyk eden Ýudas-da olar bilen durdy. Isa olara: “Şol Mendirin” diýende, olar yza çekilip, ýere ýykyldylar. Isa olardan ýene: “Kimi gözleýärsiniz?” diýip sorady. Olar: “Nasyraly Isany” diýdiler. Isa olara: “Men size “Şol Mendirin” diýdim ahyryn. Meni gözleýän bolsaňyz, bulary goýberiň, gitsinler” diýdi. Isa muny “Maňa berenleriňden hiç birini ýitirmedim” diýen sözleriniň berjaý bolmgy üçin aýtdy. Şol wagt Simun Petrus gylyjyny gynyndan çykardy-da, baş ruhanynyň hyzmatkärini urup, sag gulagyny kesdi. Ol hyzmatkäriň ady Malhusdy. Isa Petrusa: “Gylyjyny gynyna sal. Atamyň Maňa beren hasrat käsesinden içmäýinmi?” diýdi. Onsoň esgerler, olaryň harby serkerdesi we ýahudy garawullary Isany tutup, elini-aýagyny daňdylar. Ony ilki Hananyň ýanyna alyp bardylar. Hanan şol ýyl baş ruhany saýlanan Kaýafanyň gaýynatasydy ().
Ýohanna 18: 1-13
Pygamber doga etmek üçin Iýerusalimiň golaýyndaky bir bagda gitdi we Ýudas ol ýerdäki rim esgerlerine ýolbaşçylyk etdi. Haçan-da bir adam tussag edilip bilinjekdigini bilse, adatça gaçýarlar, gizlenýärler ýa-da garşy durmaga taýynlanýar. Isa al-Mesih (SallaLlahu Aleýhi we Sellem) ylgady we garşy çykmady. Arkaýynlyk bilen olaryň gözleýän pygamberidigini aýtdy. Onuň birkemsiz jogaby: “Bu men” rim esgerlerini haýran galdyrdy. Şol wagt Isanyň şägirtleri gizlenip başladylar. Pygamber tussag edilmegine garşy bolmady we baş ruhany Annanyň öýüne sorag edildi.
Ilkinji sorag
Ine, Injilde ilkinji sorag edilişiň beýany:
Baş ruhany Isadan Onuň şägirtleri we taglymaty barada soraýardy. Isa oňa jogap berip: “Men dünýä ähli zady aç-açan aýtdym. Ähli ýahudylaryň ýygnanýan sinagogalarynda we ybadathanada hemişe öwretdim, gizlinlikde hiç zat aýtmadym. Näme uçin Menden soraýarsyň? Näme aýdanymy eşidenlerden sora. Olar Meniň näme diýenimi bilýändirler” diýdi. Bu zatlary aýdyp bolansoň, şol ýerde duran garawullaryň biri Isanyň dulugyna bir şapbat çalyp: “Baş ruhana şeýle jogap berýärsiňmi?” diýdi. Isa oňa: “Men nädogry aýdan bolsam,munuň nädogrudygyny subut et. Eger dogry aýdan bolsam, onda näme üçin Meni urýarsyň?” diýdi. Onsoň Hanan Isanyň elini daňdyryp, Ony baş ruhany Kaýafanyň ýanyna iberdi .
Ýohanna 18: 19-24
Ondan soň Isa al-Mesih (SallaLlahu Aleýhi we Sellem) baş ruhany Kaýafanyň öýüne ikinji gezek sorag edildi.
Ikinji sorag
Bu sorag wagtynda, halkyň ähli ýolbaşçylarynyň öňünde bir wagtda peýda boldy.
Injil:
Isany baş ruhanynyň ýanyna getirdiler. Ähli ýolbaşçy ruhanylar, ýaşulular we Töwrat mugallymlary ol ýere ýygnanypdylar. Petrus baş ruhanynyň howlusyna çenli gara görnümden Isanyň yzyna düşüp gitdi. Ol hem sakçylar bilen bile howluda oda çoýunyp oturdy. Ýolbaşçy ruhanylar we ýokary mejlis Isa ölüm jezasyny bermek uçin, Oňa garşy subutnama agar, ýöne tapyp bilmediler. Köpler Oňa garşy ýalan şaýatlyk berseler-de, olaryň şaýatlygy bir çykmady. Onsoň käbirleri turup, Oňa garşy ýalan şaýatlyk berip: “Biz Onuň: ”Men ynsan eli bilen salnan şu ybadathanany ýykyp, üç günüň içinde el bilen salynmadyk başga bir ybadathana salaryn” diýenini eşitdik>> diýdiler. Barybir, olaryň şaýatlyklary bir çykmady. Soňra baş ruhany mejlisiň ortasynda ýerinden turup, Isadan: <<Sende hiç hili jogap ýokmy? Bu adamlaryň Saňa garşy berýän şaýatlygyna näme diýersiň? >> diýip sorady. Isa dymdy, hiç bir jogap bermedi. Baş ruhany ýene Ondan: <<Şöhratly Hidaýyň Ogly – Mesih Senmi?>> diýip sorady. Isa:<<Mendirin! Siz Ynsan Oglunyň Gudratygüýçliniň sagynda oturanyny we gögüň bulutlarynda gelýänini görersiňiz>>diýdi. Baş ruhany şonda ýakasyny ýyrtyp: <<Bize başga şaýatlyk nämä gerek? Onuň Hudaýa dil ýeterinini özüňiz eşitdiňiz ahyryn. Näme karara gelýärsiňiz?>> diýip sorady. Olaryň bary Isany ölüm jezasyna laýyk diýip höküm çyykardylar. Käbirleri Onuň üstüne tüýkürip başladylar, gözlerini daňyp, Ony ýumruklap: <<Welilik et!>> diýişýärdiler. Sakçylar-da Ony aralaryna alyp urdular .
Mark 14: 53-65
Ýewreý liderleri Isa pygamberi ölüme höküm etdiler, ýöne ýahudanyň Rimiň gol astyndadygy sebäpli, ähli jezalandyryşlar Rim prokurory bilen utgaşdyrylmalydy. Şonuň üçin Isa pygamber Pontiý Pilatusa äkidildi. Injilde, pygambere dönüklik eden Ýudas Iskariýot bilen şu wagt bolup geçen zatlar hakda aýdylýar.
Ýudasa näme boldy
Ir säher bilen ähli ýolbaşçy ruhanylardyr halkyň ýaşululary Isa ölüm jezasyny bemek barada maslahat geçirdiler. Ony daňyp, häkim Pilata eltip tabşyrdylar. Onsoň Isa haýynlyk eden Ýudas Oňa höküm edilenini görüp, eden işine ökündi.Ol otuz teňňe kümşi yzyna, ýolbaşçy ruhanylar bilen ýaşululara getirip: <<Men bigünä kişä haýynlyk edip, günä gazandym>> diýdi. Olar-da:<<Bize näme, muňa özüň jogap berýäň>> diýdiler. Ýudas kümüşleri ybadathananyň içine zyňdy-da, çykyp gaýtdy. Soňra gidip, özüni asdy. Ýolbaşçy ruhanylar bolsa kümüşleri alyp: <<Bu pullary ybadathananyň hazynasynda goýmak kanuna dogry gelmeýär, sebäbi bular gan nyrhydyr>> diýdiler. Şeýlelikde, maslahat geçirip, gelmişeklere gonamçylyk etmek üçin, bu pula küýzegäriň ýerini satyn aldylar. Şonuň üçin ol ýere şu güne çenli <<Gan meýdançasy>> diýilýär
Matta 27: 1-8
Isa Rim prokurory tarapyndan sorag edilýär
Isany häkimiň huzuryna getirdiler. Häkim Ondan: <<Sen ýahudylaryň patyşasymy?>> diýip sorady. Isa hem: <<Aýdyşyň ýalydyr>> diýdi. Ýolbaşçy ruhanylar bilen ýaşulular Ony aýyplanlarynda, Ol hiç hili jogap bermedi. Onsoň Pilat Ondan: <<Seniň garşyna berilýän munça şaýatlyklary eşitmeýärsiňmi?>> diýip sorady. Isa onuň ýekeje soragyna hem jogap bermedi. Häkim muňa gaty geň galdy. Her Pesah baýramynda häkim halkyň haýyşy bilen bir tussagy boşatmagy adat edinipdi. Şol wagtlar Ýeşuwa Barabbas – diýen ady belli biri tussaglykda ýatyrdy. Şeýlelikde, halk ýygnanyşanda Pilat olardan: <<Siziň üçin kimi boşatmagymy isleýärsiňiz? Ýeşuwa Barabbasymy ýa-da Mesih diýilýän Isany?>> diýip sorady. Ol ýolbaşçy ruhanylar bilen ýaşulularyň Isany göripçilikden tabşyrandyklaryny bilýärdi. Pilat höküm kürsüsinde otyrka, aýaly oňa: “Ol dogry adam bilen işiň bolmasyn, Ol zerarly köp azaplar çekdim>> diýip, habar ýollapdy. Emma ýolbaşçy ruhanylar bilen ýaşulular Isanyň deregine Barabbasy boşatmagyny talap ediň diýip, halky küşgürdiler. Häkim olara ýüzlenip:<<Siz bu ilkisinden meniň haýsyny boşatmagymy isleýärsiňiz?>> diýip sorady. Olar hem:<<Barabbasy>> diýip jogap berdiler. Pilat olara: <<Onda men Mesih diýilýän Isany näme edeýin?>> diýip sorady. Olaryn hemmesi biragyzdan:<<Ol haça çüýlensin!>> diýdiler. Pilat özelinden hiç zat gelmeýändigini we galmagalyň bolsa barha artýandygyny görensoň, eline suw aldy-da, mähelläniň öňünde elinde elini ýuwup: <<Bu adamyň ganynyň dökülmeginde men ýazyksyz. Muňa siz jogapkär!>> diýip jogap berdi. Şonda Pilat Barabbasy boşatdy, Isany bolsa gamçyladyp, haça çüýlemelk üçin, esgerleriň eline berdi .
Matta 27: 11-26
Masih pygamberiň jaýlanmagy
Isa al-Mesihiň haça çüýlenmegi Injilde doly ýazylýar. Nädip gidendigini okalyň:
Soňra häkimiň esgerleri Isany jaýyň içine alyp, ähli goşuny özüne garşy ýygnadylar we geýimini geýip, gyrmyzy don geýdiler. Tiken täçini dokap, kellesine dakdylar we sag eline taýak tutdyrdylar. Onuň öňünde dyza çöküp, Ony masgaraladylar: “Ýaşasyn ýahudylaryň patyşasy!” oňa tüýkürdiler, taýaklap, başyna urdular. Ony masgaralap, gyrmyzy donyny çykardylar we eşiklerine geýip, haça çüýlenmäge alyp gitdiler. Ýolda barýarkalar, kirineýli Simun atly bir adama sataşdylar. Olar bu adama Isanyň haçyny götermäge mejbur etdiler. Olar Golgota diýilýän ýere gelip, manysy: Kelläniň ýeri, Oňa öt bilen garylan sirke içmäge berdiler; dadyp görensoň, içmek islemedi. Ony haça çüýlänler eşiklerini paýladylar, bije atdylar. Oturyp, ony şol ýerde synladylar; Onuň kellesinde günäkärligini görkezýän ýazgy asdylar:<<Bu ýahudylaryň patyşasy Isadyr>>. Soňra iki ogry Onuň bilen haça çüýlendi, biri sag tarapda, beýlekisi çepde. Geçip barýanlar Oňa nälet okadylar, başlaryny atyp: “Ybadathanany ýykmak we üç günde gurmak!” Özüňi halas et; Hudaýyň Ogly bolsaň, haçdan in. Edil şonuň ýaly-da, baş ruhanylar, kanunçylar, ýaşulular we fariseýler masgaralap: “Başgalary halas etdi, ýöne Özüni halas edip bilmeýär; Ysraýylyň Patyşasy bolsa, indi haçdan insin, biz oňa ynanarys; Hudaýa bil baglamak; indi islese halas etsin. Çünki Ol: Men Hudaýyň Oglydyryn diýdi. Edil şonuň ýaly, Onuň bilen haça çüýlenen ogrylaram Ony masgaraladylar. Altynjy sagatdan dokuzynjy sagada çenli bütin ýer ýüzünde garaňkylyk boldy; takmynan dokuzynjy sagatda Isa gaty ses bilen gygyrdy:<<Eloni, Eloni! Lema sabaktani?>> ýagny:<<Hudaýym, Hudaýym! Näme üçin Meni terk etdiň?>> Muny eşidenleriň käbiri: “Ylýasa jaň edýär” diýdiler. Derrew ylgady, esgini alyp, sirke dolduryp, gamyşa dakdy, içmäge berdi; beýlekiler: “Garaň, geliň, Ylýasyň halas etmek üçin gelendigini göreliň. Isa ýene-de gaty ses bilen gygyryp, jan berdi. Ine, ybadathananyň perdesi ýokardan aşaklygyna iki bölek boldy; ýer titredi. Daşlar dargady, mazarlar açyldy, uklap galan mukaddesleriň köp jesedi direldi we direlenden soň mazarlardan çykyp, mukaddes şähere girdi we köplere göründi. Urüzbaşy we Isany ýanynda saklaýanlar, ýer titremesini we bolup geçen zatlary görüp, gorkup: «Bu hakykatdanam Hudaýyň Oglydy» diýdiler. Köp aýallar hem uzakdan seredip, Jelileden Isanyň yzyna düşüp, oňa hyzmat edipdirler. Olaryň arasynda magdalaly Merýem, Ýakup bilen Ýosäniň ejesi Merýem bardy, şeýle-de Zebedeýiň ogullarynyň ejesi hem bardy
Matta 27: 27-56
Injil pygamberiň ölen wagty ýer titreýändigini, daşlaryň ýarylandygyny we tabytlaryň açylandygyny aýdýar. “Az-Zalzala” süresi (99-njy süre — “ýer titremesi”) şol bir zady aýdýar.
“Ýer titrese, ýer ýüki ýüklenende we bir adam näme bolandygyny sorasa, şol gün ol öz hekaýasyny gürrüň berer, sebäbi Rebbiň oňa ylham berer. Şol gün adamlar amallaryny görmek üçin sürüler bilen çykarlar”
Az-Zalzala süresi, 99: 1-6
“Az-Zalzala” süresi kyýamat gününe garaşýar. Isa al-Mesihiň ölümi kabul etmegi “Az-Zalzala” süresiniň nyşanyna laýyk gelýär — bu kyýamat gününe taýýarlyk üçin zerur töleg.
Deşilen tarapy
Ýahýanyň Hoş Habary haça çüýlenmegiň gyzykly jikme-jikliklerini ýazýar. Tekstde:
Şol gün Taýýarlyk günüdi, ertesi bolsa esasy gün — Sabat günüdi. Şol sebäpden Sabat güni jesetler haçda galmaz ýaly, ýahudylaryň baştutanlary Pilatdan haça çüýlenenleriň injiklerini döwüp, jesetleri aşak düşürtmegi haýyş etdiler. Şonun üçin hem, esgerler baryp, ilki bilen Isanyň gapdalynda haça çüýlenen birinji adamyň, soňra ikinji adamyň injiklerini döwdüler. Emma Isanyňýanyna gelenlerinde, Onuň eýýäm ölendigini görüp, injiklerini döwmediler. Muňa garamazdan, esgerleriň biri naýza bilen Onuň böwrüni dildi, şobada ondan gan bilen suw çogduryldy. Muny gören adam şaýat boldy, onuň şaýatlygy hakdyr. Ol siziň iman etmegiňiz üçin, özüniň dogry sözleýändigini bilýändir. Bu iş “Onuň ýekeje süňki hem döwülmez” diýen Mukaddes Ýazgylaryň berjaý bolmagy üçin boldy. Mukaddes Ýazgylaryň başga bir ýerinde bolsa: “Olar özleriniň deşim-deşim edenine serederler” diýilýär .
Ýohanna 19: 31-37
Ýahýanyň sözlerine görä, rim esgerleri Isa al-Mesihiň naýzasy bilen deşipdirler. Şol ýerden gan we suw döküldi — pygamber ýürek ýetmezçiliginden öldi.
Günüň iň soňky wakasy jaýlamakdyr. Injil:
Agşam düşen wagty Ýusup atly arimatiýaly bir baý adam geldi. Ol hem Isanyň şägirtlerindendi. Ol Pilatyň ýanyna baryp, Isanyň jesedini diledi. Şonda Pilat jesediň oňa berilmegini buýurdy. Ýusup jesedi alyp, Ony tämiz kepene dolap, gaýada özi üçin oýduryp ýasadan täze mazarynda jaýlady. Onsoň mazaryň agzyna bir daş togalap getirip goýdy-da, ol ýerden gitdi. Magdalaly Merýem bilen beýleki Merýem hem şol ýerde mazaryň garşysynda otyrdylar.
Matta 27: 57-61
6-njy gün — Juma günüňiz haýyrly bolsun
Ýewreý güni gün ýaşanda başlaýar. Şeýdip, altynjy gün pygamber şägirtleri bilen agşamlyk naharyny iýip başlady. Şol gün köp waka boldy: tussag etmek, birnäçe sorag etmek, haça çüýlenmek, naýza bilen urmak, jaýlamak. Bu gün köplenç “Gowy anna” diýilýär. Sorag ýüze çykýar: eger bu pygambere dönüklik, azap we ölüm güni bolsa, onda näme üçin beýik diýilýär? Näme üçin bu gün “Aýylganç anna” däl?
Bu möhüm soraga indiki birnäçe günüň wakalaryny göz öňünde tutanymyzda jogap bereris. Ýöne maglumaty häzirki wagtda tapyp bilersiňiz. Bu anna güni Nisanyň 14-nji güni bolandygyny, ýewreýleriň 1500 ýyl ozal Müsüriň gulçulygyndan boşadylmagynyň nyşany hökmünde Pesah guzusyny soýandyklaryna üns beriň.
Mukaddes hepdäniň 6-njy güni, Töwratyň reseptleri bilen deňeşdirilende
Adam ölende, durmuşy baradaky hekaýa gutarýar. Şeýle-de bolsa, Injil hekaýany dowam etdirýär we bu anna gününiň näme üçin beýik anna bolandygyny görkezýär. Ertesi gün, 7-nji gün.
Al-Juma süresine gaýdyp geleliň we duran ýerimizdäki aýatdan okuwymyzy dowam etdireliň.
Aýt: “Gaçýan ölümiňiz hakykatdanam size ýeter, soň bolsa syry bilýänlere we aýan edilenlere iberiler we eden işleriňiz hakda size hakykaty aýdar!”
Eý iman edenler! Juma güni (Duşuşyk güni) doga çagyrylanda, tüýs ýürekden Taňrynyň ofatlamasyna we işiňizi (we hereketiňizi) bes ediň: bilýän bolsaňyz has gowy bolar!
62 “Al-Juma” süresi 8-9
Isa al-Mesih Al-Juma süresiniň 6-njy we 7-nji aýatlarynyň kynçylygyny kabul etdi, ölümden gaçmady, ýöne uly synag wagtynda doga edip başlady we şeýlelik bilen özüniň “Allanyň razyçysydygyny” subut etdi. Bu ajaýyp gorkusyzlygy ýatlap, musulmanlara juma gününi metjitde aýratyn doga güni etmegi buýurdy. Allah bu pygamberiň beýik gullugyny ýatdan çykarmagymyzy islänok.