“Al-Duhan” süresi (44-nji süre – “Tüsse”) Kuraýşlaryň Muhammet alaýhyssalamyň habaryny nädip ret edendigini we oňa aşakdaky kynçylygy atandygyny aýdýar:
Hakykatdanam, olar: “Biziň üçin ýekeje ölüm bar we direlmeris. Dogry aýdýan bolsaň, atalarymyzy getir”-diýdi. Olar gowumy ýa-da Tubba (Tobba) halky we olardan öňki adamlarmy? Olary ýok etdik. Hakykatdanam, olar günäkärdi.
Duhan süresi 44: 34-36
Häkimiýetini subut etmegini we kimdir birini ölülerden direltmegini islediler. Ahkaf süresinde (46-njy süre – “Çägeler”), imansyz ogul imanly ene-atasyndan kimdir birini ölülerden direltmegini talap edeninde şuňa meňzeýär.
Ene-atasyna: “Pah! Menden köp nesil geçenden soň meni gabyrdan çykarmak bilen haýbat atýarsyňyzmy? ” Alladan kömek sorap dileg edýärler: “Waý! Allanyň beren wadasynyň hakykatdygyna ynanyň! ” Ol: “Bular diňe gadymy halklaryň ertekileri.”
Ahkaf süresi 46:17
Direlişi toslama hasaplady, sebäbi hiç wagt beýle zady görmedi. Duhan we al-Ahkaf sürelerinde imansyzlaryň pygamberleri köplenç monoteist diniň hakykatynyň “subutnamasy” hökmünde ölümden direlmegini talap edip, pygamberleri “synagdan geçirýändiklerini” okaýarys . Isa al-Masih (SallaLlahu Aleýhi we Sellem) hem erbet niýetli adamlar tarapyndan şol synagdan geçdi. Şeýle-de bolsa, bu pursatdan peýdalanyp, öz abraýynyň nyşanyny görkezmek we wezipesini ýola goýmak üçin peýdalandy.
Masihiň wezipesi näme?
Isa al-Masih (SallaLlahu Aleýhi we Sellem) wagyz etdi, bejerdi we köp gudrat görkezdi. Şeýle-de bolsa, okuwçylarynyň, yzarlaýjylarynyň we hatda duşmanlarynyňam bir soragy bardy: aslynda näme üçin geldi? Gudratlar Musa (SallaLlahu Aleýhi we Sellem) ýaly köp gadymy pygamberler tarapyndan ýerine ýetirilipdir. Kanunyň Musa pygamberiň üsti bilen berilendigini we Isanyň pikiriçe, “kanuny bozmak üçin gelmedi” diýip, sorag açyk galdy, haýsy maksat bilen geldi?
Soň bir gün pygamberiň (sallaLlahu aleýhi we sellem) dosty agyr keselledi. Isanyň şägirtleri başga-da köp adamy bejerensoň, derrew dostunyň ýanyna baryp, ony bejerer diýip garaşýardylar. Emma Isa al – Masih (sallaLlahu aleýhi we sellem) bu dünýä gelmeginiň sebäbini açmak üçin bilkastlaýyn ýene birnäçe gün şol ýerde galdy. Ine, Injilde nähili aýdylýar :
Isa al-Masih ölüm bilen göreşýär
1Beýtaniýadan, Merýemiň we aýal dogany Martanyň ýaşaýan obasyndan belli bir Lazer bardy. 2Emma Lazaryň dogany bilen syrkaw bolan Merýem, Rebbi melhem bilen sepip, aýaklaryny saçlary bilen süpüren adamdy. 3Uýalar Oňa: Lorda Reb! ine, seniň söýýän, kesel. 4 Isa muny eşidip: «Bu kesel ölüm üçin däl-de, Hudaýyň Ogly arkaly şöhratlanar ýaly Hudaýyň şöhraty üçindir» diýdi. Isa Martany, aýal dogany we Lazary söýýärdi. 6Keseliniň bardygyny eşidip, bolýan ýerinde iki gün galdy.
7 Şondan soň şägirtlerine: «Geliň, ýene ýahudanyň ýanyna gideliň» diýdi. 8Şägirtler oňa: «Mugallym! näçe wagtlap ýewreýler sizi daşlamak islediler we ýene şol ýere barýarsyňyzmy? 9 Isa: «Günde on iki sagat ýokmy?» diýip jogap berdi. Kim gündiz ýörese, büdremez, sebäbi bu dünýäniň ýagtylygyny görýär; 10 Emma kim gije ýörese büdrär, sebäbi onuň bilen yşyk ýok. 11 Muny aýdyp, soň olara: «Dostumyz Lazer uklap galdy; ýöne men ony oýarjak. 12 Şägirtleri: «Lorda Reb! uklap galsa, sagalýar. 13 Isa ölümi hakda gürledi, ýöne olar adaty bir düýş hakda aýdýar öýdüpdirler.
14 Isa göni olara: «Lazer öldi; 15Siziň iman etmegiňiz üçin ýokdugym üçin begenýärin ýöne geliň. 16 Soňra Tomas, başgaça ekizler diýip atlandyryp, şägirtlere: «Geliň, biz onuň bilen öleris» diýdi. 17 Isa gelip, gabyrda dört gün bäri bardygyny gördi. 18Emma Beýtaniýa on bäş stadiýa Iýerusalimiň golaýynda ýerleşýärdi; 19 Ýewreýleriň köpüsi Marta we Merýemiň ýanyna gelip, doganyna gynanmak üçin teselli berdi. 20 Marta Isanyň gelýändigini eşidip, ony garşylamaga gitdi. Merýem öýde. 21 Soňra Marta Isa: «Lorda Reb! bärde bolan bolsaň, agam ölmezdi. Emma häzirem bilýärin, Hudaýdan näme sorasaň, Hudaý saňa berer.
23 Isa oňa: «Doganyňyz direler» diýdi. 24 Marta oňa: «Soňky gün direljekdigini bilýärin» diýdi. 25 Isa oňa: «Men direliş we ýaşaýyşdyryn; kim maňa ynansa, ölse-de ýaşar. 26Maňa ýaşaýan we iman edenleriň hiç biri ölmez. Siz muňa ynanýarsyňyzmy? 27 Oňa: «Hawa, Reb! Seniň Hudaýyň Ogly Mesihdigiňe ynanýaryn. 28 Muny aýdyp, gidip, gizlinlikde aýal dogany Merýeme jaň edip: «Mugallym şu ýerde, sizi çagyrýar» diýdi. 29 Muny eşiden badyna derrew ýerinden turdy we ýanyna geldi. 30 Isa heniz oba girmän, Martanyň duşan ýerinde boldy.
31 Öýde onuň bilen bolan we oňa teselli beren ýewreýler, Merýemiň howlukmaç ýerinden turup, daşary çykandygyny görüp, mazara gitdi diýip pikir edip, onuň yzyna düşdüler. 32 Merýem Isanyň duran ýerine gelip, ony görüp, aýagyna ýykyldy we oňa: «Lorda Reb! bärde bolan bolsaň, agam ölmezdi. 33 Isa onuň aglaýanyny we özi bilen gelen ýewreýleriň aglaýanyny görüp, ruhdan düşdi we biynjalyk boldy. 34 we: «Ony nirede goýduň? Oňa: Lorda Reb! baryp gör. 35 Isa aglady. 36Soňra ýewreýler: «Ony nähili söýýändigini görüň» diýdiler. 37 Olaryň käbiri: «Kör adamyň gözüni açan bu adamyň ölmegine päsgel berip bilmezmi?» diýdiler.
38 Emma Isa ýene-de içini gynady we mazara geldi. Bu gowakdy, üstünde bir daş bardy. 39 Isa: «Daş al. Merhumyň aýal dogany Marta Oňa: Lorda Reb! eýýäm porsy; dört gün bäri mazarda. 40 Isa oňa: «Iman etseň, Hudaýyň şöhratyny görersiň diýmedimmi? 41 Şeýdip, olar ölen adamyň gowakdaky daşyny alyp gitdiler. Isa göge seredip: «Kaka! meni eşideniň üçin sag bol. 42Meni hemişe diňlejekdigiňi bilýärdim. ýöne bu ýerde duran adamlar üçin, meni iberendigiňize ynanmaklary üçin aýtdym. 43 Muny aýdyp, gaty ses bilen gygyrdy: Lazer! çyk. 44 Ölen adam ellerini we aýaklaryny mazalar bilen daňyp, ýüzi elýaglyk bilen daňyldy. Isa olara: ony aç, goýber.
Ýahýanyň Hoş Habary 11: 1-44
Masihiň doganyny bejermek üçin gysga wagtda geljekdigine umyt etdiler. Emma Isa Lazaryň ölmegi üçin gelmegini gijikdirdi. Onuň kararyna hiç kim düşünmedi. Ýüregine göz aýlasak, onuň gaharlandygyny göreris. Emma kime? Uýalar üçin? Embygnananlara? Talyplar üçin? Lazar üçin? Ýok, ölümiň özüne gaharlandy. Isa al Masih gözýaş dökende, bu iki bölümiň biridir. Ol näme hakda aglaýardy? Dostunyň ölendigini görüp aglady. Ölüm ýüreginde gahar-gazap döretdi.
Adamy keselden bejermek, elbetde gowy zat, ýöne her niçigem bolsa öler. Adam sagdynmy ýa-da syrkawmy, ölüm henizem dogruçyllara, erbetlere, erkeklere, aýallara, garrylara, ýigitlere, dindarlara we imansyzlara zyýan ýetirer. Adamyň döwründen bäri şeýle boldy, boýun egmezlik arkaly ölüme öwrüldi. Onuň we onuň nesilleriniň hemmesi, iň soňky duşman ölüm ýesirinde. Ölüm umydymyzy mahrum edýär, jogapsyz galdyrýar. Adam ýönekeý kesel bolsa, umyt bar. Şonuň üçin uýalar sagalmagyna umyt edýärdiler. Emma doganynyň ölümi olary ähli umytdan mahrum etdi. Bularyň hemmesi bize doly degişlidir. Keselhanada henizem umyt bar. Gonamçylyk indi ýok. Ölüm iň soňky duşmandyr. Isa al-Masih hut şu duşmandan ýeňildi. Şonuň üçinem uýalaryna:
“Direlişem, ýaşaýyşam Mendiriň.”
Ýahýanyň Hoş Habary 11:25
Isa al-Masih (SallaLlahu Aleýhi we Sellem) ölümi ýok etmek we durmuşy saýlanlaryň hemmesine ýaşaýyş bermek üçin geldi. Ol köp şaýadyň öňünde Lazary ölülerden direldip, ähli güýjüni görkezdi. Ölümiň üstünden durmuşy saýlaýan her birimiz üçin edil şonuň ýaly etmegi wada berdi.
Pygamberiň eden işine reaksiýa
Ölüm adamzadyň soňky duşmanydyr, ýöne köpümiz “ownuk duşmanlar”, ýagny syýasy, dini ýa-da etnik dawa-jenjeller bilen yzygiderli “ownuk” dawalara baş goşýarys. Bu hem Isa al-Masihiň döwründe bolup geçdi. Şaýatlaryň reaksiýasyndan başlap, bu gudrata çenli şol döwrüň adamlarynyň aladasyny edýäris. Ine, reaksiýalar.
45Soňra Merýemiň ýanyna gelip, Isanyň edenini gören köp ýewreý oňa ynandy. 46 Olaryň käbiri fariseýleriň ýanyna baryp, Isanyň edenlerini gürrüň berdiler. 47Soňra baş ruhanylar we fariseýler ýygnanyşyp: «Näme etmeli?» diýip soradylar. Bu adam köp gudratlar görkezýär. 48 Eger-de biz ony şeýle terk etsek, hemmeler Oňa ynanarlar, rimliler gelip, biziň ýerimizi we halkymyzy eýelärler. 49 Olardan biri, belli bir Kaýaf, şol ýyl baş ruhany bolup, olara: «Hiç zady bilmeýärsiňiz, 50 we halk üçin bir adamyň ölmegi biziň üçin has gowudyr öýdmersiňiz. Ýok bolmaly.
51 Emma muny öz adyndan aýtmady, ýöne şol ýyl baş ruhany bolmak bilen, Isanyň halk üçin öljekdigini, 52 diňe bir adamlar üçin däl, eýsem Hudaýyň dargadylan çagalarynyň hem ýygnanmagy üçin pygamberlik etdi. 53Şol günden başlap, ony öldürmek kararyna geldiler. 54 Şonuň üçin Isa indi ýahudylaryň arasynda aç-açan gezmedi, ol ýerden çölüň golaýyndaky bir ýurda, Efraýym şäherine gitdi we şägirtleri bilen galdy. 55 Ýahudylaryň Pesah baýramy golaýlapdy, Pesah baýramyndan öň ýurduň dürli künjeklerinden köpüsi Iýerusalime geldi. 56 Soňra Isany gözlediler we ybadathanada durup, biri-birine: «Näme diýýärsiň?» diýip soradylar. Ol toýa gelmezmi? 57 Emma baş ruhanylar we fariseýler Onuň nirededigini bilýän bolsa, Ony aljakdyklaryny aýtdylar.
Ýahýanyň Hoş Habary. 11: 45-57
Jedeller ýüze çykdy. Isa al-Masih (SallaLlahu Aleýhi we Sellem) özüni direliş we ýaşaýyşdygyny we ölümiň üstünde ýeňiş gazanjakdygyny yglan etdi. Dini ýolbaşçylar ony nädip öldürmelidigini meýilleşdirip başladylar. Bu ýere ýygnananlaryň köpüsi oňa ynanýardy, käbirleri bolsa şübhelenýärdiler. Özüňize sorag bermäge mynasyp: eger Lazaryň direlmegine şaýat bolan bolsam, bu gudrata nähili jogap bererdim? Durmuş sowgadyny ýitiren ýerli konfliktli fariseý ýaly? Isa iman eden we direlmegine ähli umytlaryny goýýanlar ýaly, munuň nädip mümkindigine-de düşünmän? Adamlaryň bu gudrata bolan reaksiýasy adamlaryň biziň döwrümizdäki Isa wadalaryna bolan reaksiýasyna doly laýyk gelýär.
Bu jedelleriň hemmesi Pesah baýramyna gabat geldi – Musa pygamberiň (Sallallahu Aleýhi we Sellem) 1500 ýyl ozal ölümiň ýeňşini hatyralamak üçin döreden baýramy. Mundan başga-da Injilde, Isa al-Masih (SallaLlahu Aleýhi we Sellem) her kimiň ýigrenýän we dönük hasaplaýan adama rehimdarlyk edip, öz wezipesini – ölümden üstün çykmagy nädip başlandygy hakda okaýarys.