Injiliň “Hoş Habarynyň” maňa we näme üçin manylydygyny
paýlaşmak isleýärin. Şu ýerde ýerleşdirilen makalar size has gowy düşünmegine kömek
etjekdigine ynanýaryň.
(Özüm hakynda gysgaça: Kanadada ýaşaýaryn. Öýlenen, ogul ulaldýan. Toronto
uniwersiteti, Täze Brunswik uniwersiteti we Akadiýa uniwersiteti bitiren. Inžener
derejesini aldym we esasan programma üpjünçiligini işläp we matematiki modellemek
bilen meşgullandym.)
Elita ýaşlaryň wekiliniň özüne ýer tapyp
bilmeýändigi hakynda
Men orta gatlakdaky baý maşgalada ulaldym. Biz asly Şwesiýaly. Men entek
çagalygymda Kanada göçüpdim. Ulalanymda ýurtdan bir ýurda göçdük. Uniwersitetde
okamak üçin Kanada gaýdyp barmazdan öň Alžirda, Germaniýada we Kamerunda
ýaşadym. Beýleki adamlar ýaly, durmuşyň dolulygyna, kanagatlanma, içki rahatlyk,
many we maksat üçin ymtylýardym (we şu wagta çenli çalyşýaryn). Elbetde, men
elmydama minnetdar beýleki adamlar bilen gatnaşygyma.
Dürli medeniýetlerde ýaşamak, dürli dinlere syn etmek we käwagt gaty dünýewi durmuş
ýoly, hakykatyň we durmuşyň dolulygyna nädip ýetmelidigi barada dürli pikirler bilen
tanyşdym. Oňa kän okamak islegi goşuň. Ine, üns beren zadym: Günbatarda
ýaşaýanlaryň köpüsi (menem şolar bilen) uly baýlykdan, tehnologiýadan we
maksatlaryna ýetmek üçin mümkinçiliklerden peýdalanýarlar, ýöne biziň döwrümiziň
gapma-garşylygy, hakyky ýagşylygyň biziň üçin has düşnüksiz
bolmagydyr. Gatnaşyklary öňkülerinden has köp pida edýäris. Adamlaryň arasyndaky
gatnaşyklar çalaja we gowşak bolýar. “Syçanjygyň aljyraňňylygy” adalgasy
durmuşymyza has köp ulanylýar. Bize näçe gezek aýdýarlar: “Yene azajyk we…”
“Azajyk” näçe? Aslynda azajyk näme? Pul? Ylmy bilim? Tehnologiýa? Hezillik?
Yaşlykda duýýan zatlarym “düşnüksiz rahatlyk duýgusy” sözleri bilen has gowy
düşündirilýär. Kakam daşary ýurtlydy we Afrikada maslahat inženeri bolup işleýärdi,
netijede men Günbatarda diňe baý, artykmaç we bilimli ýetginjekler bilen aragatnaşyk
sakladym. Şol ýerlerdäki durmuş birmeňzeş akýardy, hezil etmek üçin mümkinçilikler
azdy. Dostlarym we men ýurdumyza gaýdyp, “dynç almagy” arzuw edýärdik –
telewizora seretmek, gowy nahar iýmek, mümkinçiliklerden hezil almak. Soň bolsa,
hakyky durmuş başlar. Men Kanada ýa-da Ewropa gelenimde ilkinji günleriň
şadyýanlygy gaty çalt ýaýrayady we boşluk duýgusy gaýdyp gelyärdi. Iň erbedi ýerli
ýaşaýjylaryň arasynda şol bir boşluk duýgusyny gördüm. Näçe baýlyk toplasalar-da
nägilelik duýgusy bardy.
Diňe owadan söýgülim bolsa zerur zatlarymyň hemmesi bar ýalydy. Bir wagt kömek
etdi, ýöne birnäçe aýdan soň ýene özümi boş duýdum. Soň mekdebi gutaranymdan soň
hemme zat üýtgär diýip pikir etdim … Ygtyýarnama alaryn we erkin hereket edip bilerin.
Ahyrynda, gözlegim üstünlik bilen täç bolar. Indi has ulaldym we adamlaryň pensiýa
arzuwlaryny iň soňky bagt hökmünde nähili arzuw edýändiklerini yzygiderli eşidýärin.
Şeýlemi? Bütin ömrümiz arwahlary kowalamakdan, bagtymyzyň indiki egilmek
töwereginde we birden … ahyrzamandyr öýdüp, hiç zat etmedik bolsa gerek? Bu nähili
manysyz!
Bu wagtyň dowamynda Günbataryň esasan dünýewi we hatda ateist bolandygyna
garamazdan men Hudaýa ynanýardym. Dünýämiziň we ondaky ähli zatlaryň tötänleýin
dörändigi gaty ajaýyp ýalydy. Yöne men bu dini ynançlara garamazdan, içimdäki
bulaşyklygy başdan geçirdim, ýokarda beýan edilen aladalary kanagatlandyrmak üçin
gutaran zatlary etmek, aýtmak ýa-da pikirlenmek bilen kanagatlandyrmaga
synanyşdym. Başgalaryň bilmeýän gizlin durmuşym ýalydy. Emma bu durmuş göriplik
(başgalaryň bolmagyny isleýärdim), biwepalyk (käwagt hakykaty gizleýärdim), maşgala
agzalarym bilen aňsatlyk bilen jedelleşýärdim, jynsy ahlaksyzlyk (köplenç telewizorda
görýän zatlarym we ş.m.) internetden öň – okamak ýa-da kellämde pikir etmek) we
egoistlik. Başgalaryň durmuşymyň bu bölegini görmediklerine garamazdan, Hudaýyn
görendigini bilýärdim. Bu mana azar berýärdi. Aslynda Onuň barlygyna ynanmazlyk köp
tarapdan has amatly bolardy, sebäbi şonda men Onuň öňünde bu günäkär utanç
duýgusyny äsgermezlik edip bilerdim. Zeburdaky Dawudyň sözlerine görä, men: “Yaş
ýigit nädip ýoluny arassa saklap biler?” diýen soragy berdim. (Zebur 119: 9). Namaz
okamak, öz-özüňi inkär etmek ýa-da dini ýygnaklara gatnaşmak ýaly dini däp-
dessurlary näçe köp synap görenimde, bu göreşi yenip bilmedi.
Süleýmanyň pähimleri
Özümde-de, beýlekilerde-de yzygiderli agyr boşluk duýanymda, Süleýman patyşanyň
paýhasy meni haýran galdyrdy. Süleýman gadymy Ysraýylda bir patyşa bolupdyr.
Akyldarlygy bilen meşhur bolup, Köne Ähtyn birnäçe kitabyny ýazypdyr. Wagyz kitaby
mana ömür boyu azar beren boşluk hakda aýdýar. Ine ol ýerde ýazylanlar:
Öz-özüme şeyle diydim: “Gel, seni lezzet bilen synayýn, lezzet al”. Emma bu-da
biderek boldy. Gülki barada: “Akmaklyk”, lezzet barada:” Näme peýda
getiryär?’’diydim. Bedenime şerap bilen lezzet bermegi, akmaklyga urmagy
yüregime maňa entegem paýhas bilen ýol görkezýardi. Men muny öz gysga
ömürleriniň dowamynda gögüň astynda ederleri ýaly, ynsanlar üçin nämäniň
ýagşydygyny bilmek üçiň etdim. Beýik işler etdim: jaýlar gurdum, üzüm
agaçlaryny ekdim, özüme bakjalar we şeýil baglaryny edindim; olarda her hili
miweli agaçlary ekdim. Ösüp oturan baglary suwarmak üçin, howuzlar edindim.
Gullardyr gyrnaklar satyn aldym; öz öyümde doglan gullarym bardy, Olar menden
öň Iýerusalimde bolanlaryňkydan köpdi. Özüm üçin altyn, kümüş we patyşalaryň,
welaýatlaryň hazynalaryny topladym. Erkekdir aýal aýdymçylary hakyna tutdum.
Islendik erkegiň göwnüne ýaramly gözel gyrnak aýallar edindim. Şeydip, men
beýgelip, özümden öň Iyerusalimde bolanlaryň ozdum. Paýhasym şonda-da
meniň bilendi. Gözlerimiň islän zadyny gaýgyrmadym; ýüregimi hiç bir lezzetden
mahrum etmedim; kalbym eden her işimden lezzet aldy. Bu çeken ähli
zähmetiniň muzdudy. (Wagyz 2: 1-10)
Baýlyk, şöhrat, bilim, üstünlikler, aýallar, lezzet, güýç, kär, şerap … Süleýmanyň hemme
zady bardy – we hasam köp. Eýnşteýniň aňy, Bill Geýtsiň baýlygy, Mik Jagger ýaly köp
aýal we Iňlis korol maşgalasynyň şazadasy Williyam ýaly tohum. Başga hiç kimde beýle
utgaşyk ýokdy. Kimdir biri, ýöne ol bagtly bolmaly! Yöne onuň sözleri:
Ellerimiň eden ähli işlerine we olary ýerine ýetirmek üçin çeken zähmetime göz
aýladym: ine, bularyň hemmesi bidereklik we ruhuň aladasy, günüň astynda
girdeji ýok! … Şonuň üçin durmuşy ýigrendim, sebäbi Günüň astynda edilyän
işler maňa hasrat getirdi; Sebäbi hemme zat bidereklik we ruhuň aladasydyr!…
Adamyň ähli zähmetinden we günüň aşagynda zähmet çekýän ýüreginden
aladasy näme bolar?… Sebäbi bütin günleri gynançly, zähmeti rahat däl;
gijelerine ýüregi rahatlygy bilenok. Bu biderek zat! (Wagyz 2: 11-23)
Ölüm, din we adalatsyzlyk “Günüň astyndaky
durmuş” -yň ýoldaşlarydyr
Bu gözlegleriň çäginde meni gynandyrýan başga bir sorag ýüze çykdy. Süleýmany hem
gynaýardy.
Sebäbi ynsan ogullarynyň ykbaly we haýwanlaryň ykbaly şol bir ykbal: ölen ýaly,
bularam ölýär, her kimiň bir demi bar, adamyň haýwandan artykmaçlygy ýok,
sebäbi hemme zat biderek! Hemme zat bir ýere gidýär: hemme zat tozandan
geldi we hemme zat tozana öwrüler. Adam ogullarynyň ruhunyň ýokaryk
çykýandygyny ýa-da haýwanlaryň ruhunyň ýere inýändigini ýa-da ýokdugyny kim
bilýär? (Wagyz 3: 19-21)
Hemme zat we her kim birdir: dogruçyllar we erbetler üçin bir ykbal, gowy we
ýamany, arassa we haram, gurban berýän we gurban bermeýän; ahlakly we
günäkär; ant içýän hem, kasamdan gorkýan hem. Günüň astynda edilen her bir
işde erbetlik, hemmeler üçin bir ykbalyň bolmagy we ynsan ogullarynyň ýüregi
ýamanlykdan doly, akly olaryň ýüreginde, durmuşynda; şondan soň ölüleriň
ýanyna barýarlar. Kim diri bolsa, umyt bar, hatda diri it hem ölen arslandan
gowudyr. Diri adamlar öljekdiklerini bilýärler, ýöne ölüler hiç zady bilmeýärler we
indi jeza bolmaz, sebäbi olaryň ýady ýatdan çykýar. (Wagyz 9: 2-5)
Dini maşgalada önüp-ösdüm we dini ýurt bolan Algiirde ýaşadym. Din jogap bolup
bilermi? Diniň köplenç ýüzleý bolup, diňe daşarky dabaralar bilen iş salyşýandygyny we
ýüregimize degmeýändigini gördüm. Namaz okamak we ybadathana (ýa-da metjide)
gitmek ýaly näçe dini däp-dessur, Hudaý bilen ýeterlik “üstünlik” gazanmak üçin etmeli?
Günäden elmydama gaça durmaga güýji bolan dini we ahlakly durmuş ýörelgesini
synap görmek gaty ýadadýarmy? Näme etmeli? Hudaý menden hakykatdanam nämä
garaşdy? Dini borçlar agyr bolup biler.
Hakykatdanam, Hudaý jogapkär bolsa, näme üçin beýle erbet işleýär? Men öz-
özümden soradym. Dünýädäki adalatsyzlygy, korrupsiýany we sütemleri görmek üçin
yza gaýdyp seretmek kän bir zat däl. Bu diňe bir soňky waka däl, Süleýman hem 3000
ýyl ozal muny görüpdi. Ol aýtdy:
Günüň aşagynda-da gördüm: höküm ýeri, bikanunçylyk; hakykat mekany,
hakykat ýok … Soň bolsa günüň astynda edilýän ähli sütemleri gördüm we
gördüm, ezilenleriň gözýaşlary, ýöne olara teselli ýok; Olara sütem edýänleriň
elinde güýç bar, olara teselli berýän ýokdy. Köp wagt öň ölenleri, şu wagta çenli
ýaşaýan dirilerden has köp begendim; ikisindenem bagtly, entek ýok, günüň
astynda edilen erbet işleri görmedik adam. (Wagyz 3:16; 4: 1-3)
Bize düşnükli Süleýman üçin; “günüň astyndaky” durmuş sütem, adalatsyzlyk we
ýamanlyk bilen tapawutlanýar. Näme üçin beýle? Çözgüt barmy? Soň bolsa durmuş
diňe ölüm bilen tamamlanýar. Ölüm düýbünden gutarnykly we durmuşymyzda iň ýokary
höküm sürýär. Süleýmanyň ýazyşy ýaly, gowy ýa-da erbet, dindar ýa-da ýok ähli
adamlaryň ykbaly. Bakylyk meselesi ölüm bilen ýakyndan baglanyşyklydy. Men jennete,
ýa-da (has aladaly) ebedi höküm ýerine – dowzaha gitjekmi?
Ölmez eserlerde gözlegler
Durmuşda dowamly kanagatlanmagy gazanmak, dini däp-dessurlaryň ýüki, adamzat
taryhyny biynjalyk eden sütem we adalatsyzlyk, ölümiň gutulgysyzlygy we geljekde
boljak zatlaryň öňünden duýulmagy. Orta mekdepde bize 100 sany edebi eseriň (goşgy,
aýdym, hekaýa we ş.m.) sanawyny düzmek tabşyryldy. Mekdepde eden iň peýdaly
maşklarymyň biri boldy. Ýygyndymyň köpüsi şu meseleleriň birine bagyşlandy. Bu maňa
“duşuşmaga” we şol bir meseleler bilen göreşýän başga-da köp adamy diňlemäge
mümkinçilik berdi. Dürli döwürleriň, bilim, filosofiki garaýyşlaryň we resanrlaryň wekilleri
bilen duşuşdym.
Men Injilden Isa (Isanyň) käbir meşhur taglymatlaryny goşdum. Edebi eserler bilen
birlikde Işaýanyň şu sözleri bardy:
“Olaryň durmuşy we bol durmuşy bolmagy üçin geldim.” (10ahýa 10:10)
Zebur 18: 1
Soraglarymyň we Süleýmanyň we beýleki ýazyjylaryň soraglaryna jogaplaryň bolmagy
mümkin diýip pikir edip başladym. Injil (şol wagt meniň üçin diňe dini termin
bolupdy) diýmekdir “Hoş habar”. Bu gowy habar näme? Ora-da belki diňe spekulýasiýa,
fantaziýa?
Atdan çykmajak ýygnak
Şol ýyldan soň, dostlarym bilen Şweýsariýada lyžalarda typdyk. Lyžalarda ajaýyp bir
gün geçenimizden we tükeniksiz ýaşlyk energiýasynyň kömegi bilen agşamlaryna kluba
gitdik. Ol ýerde tans etdik, gyzlar bilen duşuşdyk we giç agşama çenli hezil etdik.
Şweýsariýadaky dagly lyžalar kurortlary daglarda belentde ýerleşýär. Otagymyza gitmek
üçin tans zalyndan gaty giç çykanym ýadymda. Ýöne durup, ýyldyzlara seretdim. Örän
garaňky bolany üçin (emeli “ýagtylygyň hapalanmagy” az bolan dagda boldum), ähli
ýyldyzlaryň beýikligini we beýikligini görýärdim. Demim tutuldy we edip biljek zadym,
durup, olara haýran galmak bilen seretmekdi. Zaburdan bir aýat geldi: “Gökler Hudaýyň
şöhratyny yglan edýär …”
Garaňky gijede ýyldyzly älemiň beýikligine seretseň, Allanyň beýikligini gaty az görýän
ýaly boldum. Şol pursat ümsümlikde bolsa, saýlamalydygymy bildim. Men Oňa boýun
bolup bilerdim, ýa-da takwalygyň bir görnüşi bilen gidip bilerdim, ýöne ömrümiň ahyryna
çenli Onuň güýjüni inkär edip bilerdim. Şeýdip, dyza çökdüm, şol gara gijäniň
ümsümliginde başymy aşak egip, bu hakda doga etdim: “Sen Reb. Men saňa boýun
bolýaryn. Men kän düşünemok Maňa göni ýoluňyza ýol görkezmegiňizi haýyş edýärin “.
Durmuşymda günäleriň bardygyny boýun alyp, ýol görkezmegini sorap, başymy aşak
egip, boýun egdim. Şol wagt meniň bilen hiç kim ýokdy. Şweýsariýadaky lyžalar
kurortynyň daşyndan sagat 2 töweregi ýyldyzly fonda diňe men we Allahdy. Duşuşyk,
hiç haçan ýatdan çykarmaryn, hatda gaýtalamaga synanyşsam-da, sözüm ýeterlik däl.
Bu meniň syýahatymda möhüm ädim boldy. Jogap tapmak isleýän pursatymda, Onuň
islegine boýun boldum. Gözleglerim we öwrenenlerimi hödürlänimde jogaplar maňa
gelip başlady. Bu web sahypasyndaky zatlaryň köpüsini şol gijeden bäri öwrendim.
Şeýle syýahata gideninde hiç haçan oňa doly ýetip bolmajak gaty hakyky duýgy bar,
ýöne Injiliň durmuşymda beren soraglarymyň hakykatdanam jogap berýändigini
öwrendim we başdan geçirdim . Esasy maksady hakykatdanam olara ýüzlenmek – doly
durmuş, ölüm, bakylyk, erkinlik we maşgala gatnaşyklarymyzdaky söýgi, utanç,
günäkärlik, gorky we bagyşlamak ýaly amaly aladalar. Injil munuň durmuşymyzy gurup
biljekdigimizi öňe sürýär. Belki-de, kimdir biri Injiliň beren jogaplaryny halamazlygy ýa-
da olara doly düşünmegi mümkin, ýöne bu habar Isa al- Masihiň şahsyýetinde Alladan
gelenligi sebäpli , bu zatlardan bihabar bolmak akmaklyk bolar.
Injili üns bilen okamak üçin wagt sarp etseňiz , belki size-de aýan bolar.